نوع دوستی و پرورش رفتار غیرخودخواهانه

نوع دوستی نگرانی غیر خودخواهانه برای افراد دیگر است، انجام کارها صرفاً از روی تمایل به کمک، نه به این دلیل که احساس می کنید به دلیل وظیفه، وفاداری یا دلایل مذهبی موظف هستید. این شامل اقدام به دلیل نگرانی برای رفاه دیگران است.
در برخی موارد، این اعمال نوع دوستی باعث می شود که افراد برای کمک به دیگران، خود را به خطر بیندازند. چنین رفتارهایی اغلب اختیاری و بدون هیچ گونه انتظاری از پاداش انجام می شود. موارد دیگر، که به عنوان نوع دوستی متقابل شناخته می شوند، شامل انجام اقداماتی برای کمک به دیگران با این توقع که در ازای آن کمکی بگیرند.

بیشتر بخوانید: چگونه از خودخواه بودن دست برداریم؟

نمونه هایی از نوع دوستی

زندگی روزمره پر از اعمال کوچک نوع دوستی است، از نگه داشتن درب برای غریبه ها تا پول دادن به افراد نیازمند. داستان‌های خبری اغلب بر موارد بزرگ‌تر نوع‌دوستی تمرکز می‌کنند، مانند مردی که برای نجات یک غریبه در حال غرق شدن در رودخانه‌ای یخی شیرجه می‌رود یا فرد خیری که هزاران دلار به یک موسسه خیریه می‌دهد.
برخی از نمونه های نوع دوستی عبارتند از:

• انجام کاری برای کمک به شخص دیگر بدون انتظار پاداش
• چشم پوشی از چیزهایی که در صورت ایجاد هزینه برای دیگران ممکن است منافع شخصی به همراه داشته باشد.
• کمک به کسی با وجود هزینه ها یا خطرات شخصی
• به اشتراک گذاری منابع حتی در مواجهه با کمبود
• نشان دادن نگرانی برای رفاه دیگران
  
  

انواع نوع دوستی

روانشناسان انواع مختلفی از رفتار نوع دوستانه را شناسایی کرده اند. این موارد عبارتند از:

• نوع دوستی ژنتیکی: همانطور که از نام آن پیداست، این نوع نوع دوستی شامل درگیر شدن در اعمال نوع دوستانه است که به نفع اعضای نزدیک خانواده است. به عنوان مثال، والدین و سایر اعضای خانواده اغلب برای تأمین نیازهای اعضای خانواده دست به فداکاری می زنند.
• نوع دوستی متقابل: این نوع، نوع دوستی مبتنی بر یک رابطه داد و ستد متقابل است. این شامل کمک به شخص دیگری در حال حاضر است زیرا ممکن است روزی بتواند لطف خود را جبران کند.
• نوع دوستی منتخب گروهی: این شامل درگیر شدن در اعمال نوع دوستانه برای افراد بر اساس وابستگی گروهی آنهاست. افراد ممکن است تلاش خود را به سمت کمک به افرادی که بخشی از گروه اجتماعی آنها هستند یا حمایت از اهداف اجتماعی که به نفع یک گروه خاص است هدایت کنند.
• نوع دوستی محض: که به نام نوع دوستی اخلاقی نیز شناخته می شود، این شکل شامل کمک به شخص دیگری است، حتی زمانی که مخاطره آمیز باشد، بدون هیچ پاداشی. انگیزه آن ارزش ها و اخلاق درونی شده است.
  
  

چه چیزی باعث نوع دوستی می شود؟

در حالی که ممکن است ما با نوع دوستی آشنا باشیم، روانشناسان اجتماعی علاقه مند به درک علت وقوع آن هستند. دلیل و انگیزه این اعمال محبت آمیز چیست؟ چه انگیزه ای افراد را به خطر انداختن جان خود برای نجات یک غریبه ترغیب می کند؟
نوع دوستی یکی از جنبه هایی است که به عنوان رفتار اجتماعی شناخته می شود. رفتار اجتماعی به هر عملی اطلاق می شود که به نفع دیگران باشد، صرف نظر از اینکه انجام دهنده چه انگیزه ای دارد یا چگونه از آن عمل سود می برد.

در حالی که همه اعمال نوع دوستانه اجتماعی هستند، اما همه رفتارهای اجتماعی کاملاً نوع دوستانه نیستند. ممکن است به دلایل مختلفی مانند حس گناه، تعهد، وظیفه یا حتی برای پاداش گرفتن، به دیگران کمک کنیم.

ما مطمئن نیستیم که چرا نوع دوستی وجود دارد، اما روانشناسان چندین توضیح مختلف را ارائه کرده اند.
 

تکامل

روانشناسان مدتهاست بحث می کنند که آیا برخی از افراد فقط با تمایل طبیعی به کمک به دیگران متولد می شوند، نظریه ای که نشان می دهد نوع دوستی ممکن است تحت تأثیر ژنتیک باشد.
انتخاب خویشاوندی یک نظریه تکاملی است که پیشنهاد می‌کند افراد به احتمال زیاد به کسانی که از خویشاوندان خونی هستند کمک می‌کنند، زیرا احتمال انتقال ژن به نسل‌های آینده را افزایش می‌دهد و در نتیجه تداوم ژن‌های مشترک را تضمین می‌کند.
 هرچه ارتباط افراد نزدیکتر باشد، احتمال کمک افراد بیشتر است.

رفتارهای اجتماعی مانند نوع دوستی، همکاری و همدلی نیز ممکن است مبنای ژنتیکی داشته باشند.

پاداش های مبتنی بر مغز

نوع دوستی مراکز پاداش را در مغز فعال می کند. نوروبیولوژیست ها دریافته اند که وقتی فردی نوع دوستانه رفتار می کند، مراکز لذت مغز او فعال تر می شوند.
درگیر شدن در اقدامات دلسوزانه، نواحی مغز مرتبط با سیستم پاداش را فعال می کند. احساسات مثبت ایجاد شده توسط اعمال دلسوزانه، سپس رفتارهای نوع دوستانه را تقویت می کند.

محیط زیست

تعاملات و روابط با دیگران تأثیر عمده ای بر رفتار نوع دوستانه دارد و اجتماعی شدن ممکن است تأثیر قابل توجهی بر اعمال نوع دوستانه در کودکان خردسال داشته باشد.
در یک مطالعه، کودکانی که اعمال متقابل ساده نوع دوستی را مشاهده کردند، به مراتب بیشتر احتمال داشت که اعمال نوع دوستانه از خود نشان دهند. از سوی دیگر، اقدامات دوستانه اما غیر نوع دوستانه نتایج یکسانی را به همراه نداشت.

الگوبرداری از اقدامات نوع دوستانه می تواند راه مهمی برای پرورش اقدامات اجتماعی و دلسوزانه در کودکان باشد.

به نظر می‌رسد مشاهده رفتار اجتماعی منجر به رفتار کمک‌کننده در میان بزرگسالان نیز می‌شود (اگرچه میزان وقوع آن بر اساس عواملی مانند جنسیت، فرهنگ و زمینه فردی متفاوت است).

هنجارهای اجتماعی

قواعد، هنجارها و انتظارات جامعه نیز می توانند بر اینکه افراد درگیر رفتار نوع دوستانه باشند یا نه، تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، هنجار عمل متقابل، یک انتظار اجتماعی است که در آن ما احساس فشار می کنیم تا به دیگران کمک کنیم اگر قبلاً کاری برای ما انجام داده اند.
به عنوان مثال، اگر دوستتان چند هفته پیش برای ناهار به شما پول قرض داده باشد، احتمالاً وقتی از شما می پرسد که آیا می تواند 100 دلار وام بگیرد، مجبور خواهید شد که متقابلاً آن را جبران کنید. آنها برای شما کاری کردند، حالا شما خود را موظف می دانید که در ازای آن کاری انجام دهید.

مشوق ها

در حالی که تعریف نوع دوستی شامل انجام دادن برای دیگران بدون پاداش است، هنوز ممکن است انگیزه های شناختی وجود داشته باشد که آشکار نباشد. به عنوان مثال، ما ممکن است به دیگران کمک کنیم تا ناراحتی خود را تسکین دهند یا به این دلیل که مهربانی با دیگران باعث می شود که نگاه ما به خودمان به عنوان افرادی مهربان حفظ شود. سایر توضیحات شناختی عبارتند از:

• همدلی: افراد زمانی که احساس همدردی با فردی که در حال پریشانی است دارند، تمایل بیشتری به رفتار نوع دوستانه دارند، پیشنهادی که به عنوان فرضیه همدلی-نوع دوستی شناخته می شود. کودکان همچنین تمایل دارند با رشد حس همدلی، نوع دوست تر شوند.
• کمک به تسکین احساسات منفی: اعمال نوع دوستانه ممکن است به کاهش احساسات منفی مرتبط با دیدن فرد دیگری در پریشانی کمک کند، ایده ای که به عنوان مدل تسکین حالت منفی از آن یاد می شود. اساساً دیدن فرد دیگری که مشکلی دارد باعث می شود ما احساس ناراحتی، غم یا درد کنیم، اما کمک به او این احساسات منفی را کاهش می دهد.

بیشتر بخوانید: چرا خوب بودن با دیگران برای شما نیز مفید است.

آیا نوع دوست بودن خوب است؟

در حالی که نوع دوستی در صورت افراط می تواند دارای اشکالاتی باشد، اما نیروی مثبتی است که می تواند هم برای شما و هم برای دیگران مفید باشد. نوع دوستی دارای طیف گسترده ای از مزایا است، مانند:

• سلامتی بهتر: رفتار نوع دوستانه می تواند سلامت جسمانی را به طرق مختلف بهبود بخشد. افرادی که داوطلب خیرخواهی می شوند سلامت کلی بهتری دارند و انجام منظم رفتارهای کمکی با مرگ و میر به میزان قابل توجهی کمتر مرتبط است.
• بهزیستی روانی بهتر: انجام کارهای خوب برای دیگران باعث می شود احساس خوبی نسبت به خود و دنیا داشته باشید. تحقیقات نشان می دهد که افراد پس از انجام کارهای خوب برای دیگران، شادی بیشتری را تجربه می کنند.
• روابط عاشقانه بهتر: مهربان بودن و دلسوز بودن نیز می تواند به رابطه بهتر با شریک زندگی شما منجر شود، زیرا مهربانی یکی از مهمترین ویژگی هایی است که مردم در همه فرهنگ ها در یک شریک عاشقانه به دنبال آن هستند.

علاوه بر این مزایا، مشارکت در نوع دوستی می تواند به بهبود ارتباطات و روابط اجتماعی نیز کمک کند، که در نهایت می تواند در بهبود سلامت و تندرستی نقش داشته باشد.

پرورش نوع دوستی

برخی از افراد به طور طبیعی تمایلات نوع دوستانه دارند، اما کارهایی وجود دارد که می توانید برای کمک به پرورش رفتارهای مفید در خود و دیگران انجام دهید. این موارد عبارتند از:

• الهام بخش باشید: به افراد الهام بخش که درگیر اعمال نوع دوستانه هستند نگاه کنید. دیدن تلاش دیگران برای بهبود فعالانه زندگی افراد و جوامع می تواند به شما انگیزه دهد که در زندگی خود نوعدوستانه رفتار کنید.
• همدلی را تمرین کنید: به جای فاصله گرفتن از دیگران، همدلی را با ایجاد ارتباطات و قرار دادن چهره انسانی روی مشکلاتی که می بینید، تمرین کنید. در نظر بگیرید که در آن موقعیت چه احساسی خواهید داشت و به کارهایی فکر کنید که می توانید برای ایجاد تفاوت انجام دهید.
• یک هدف تعیین کنید: راه هایی را بیابید که بتوانید به طور منظم کارهای محبت آمیز را برای دیگران انجام دهید. به دنبال افرادی که ممکن است به کمک نیاز داشته باشند به اطراف خود نگاه کنید یا به دنبال راه هایی باشید که بتوانید در جامعه خود داوطلب خیرخواهی و کمک شوید. یک وعده غذایی را برای کسی که نیاز دارد درست کنید، به یک دوست در انجام کارهای روزمره کمک کنید، خون اهدا کنید، یا مدتی را به داوطلبانه برای یک سازمان محلی اختصاص دهید.
• آن را به یک عادت تبدیل کنید: سعی کنید مهربانی را سرلوحه افکار خود قرار دهید. به عنوان مثال، در مورد اعمال نوع دوستانه ای که انجام داده اید، چطور قبلا به کسی کمک کرده اید و چگونه ممکن است آنها را در آینده تکرار کنید، فکر کنید. یا انجام حداقل یک عمل محبت آمیز در روز را در نظر بگیرید و کمی وقت بگذارید تا در مورد آن فکر کنید.
  
  

مشکلات بالقوه نوع دوستی

نوع دوستی ممکن است اشکالات و مشکلاتی داشته باشد، مانند:

• گاهی اوقات می تواند خطر ایجاد کند. افراد ممکن است دست به اعمال نوع دوستانه بزنند که آنها را در معرض خطر قرار دهد.
• گاهی اوقات ممکن است افراد برای مراقبت از دیگران از نیازهای بهداشتی، اجتماعی یا مالی خود غافل شوند.
• در حالی که اعمال نوع دوستی ممکن است با نیت خوب انجام شود، اما همیشه به نتایج مثبت منجر نمی شود.
• ممکن است افراد را وادار کند که تلاش های خود را بر یک علت متمرکز کنند در حالی که دیگران را نادیده بگیرند.

افرادی که در حرفه های کمکی کار می کنند ممکن است با مراقبت و کمک به دیگران از نظر عاطفی غرق شوند. در یک مثال شدیدتر، شخصی که به گونه ای نوع دوستانه حیوانات را به فرزندی قبول می کند، ممکن است به احتکار حیوانات روی بیاورد و به جایی برسد که دیگر نتواند حیواناتی را که دارد نگهداری کند یا از آنها مراقبت کند.
علیرغم این مشکلات احتمالی، نوع دوستی به طور کلی یک نیروی مثبت در جهان است و مهارتی است که ارزش توسعه دارد.

بیشتر بخوانید: آیا مردم می توانند قهرمان شدن را بیاموزند؟