10 شغلی که تا 5 سال آینده بیشترین کاهش تقاضا را خواهند داشت.
تحولات سریع تکنولوژی، دیجیتالی شدن جهان و رشد هوش مصنوعی تأثیرات عمیقی بر بازار کار جهانی گذاشته‌اند. در گزارش 300 صفحه‌ای اخیر مجمع جهانی اقتصاد، وضعیت اشتغال در سال 2030 مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس این گزارش، بسیاری از مشاغل که دارای ویژگی‌های تکرارپذیر هستند، در معرض خطر جایگزینی با فناوری‌های نوین قرار دارند.
در این مقاله، به بررسی 10 شغلی که بیشترین کاهش تقاضا را در 5 سال آینده خواهند داشت، می‌پردازیم و همچنین روش‌هایی برای تطبیق با این تغییرات ارائه می‌دهیم.
10 شغلی که تا 5 سال آینده بیشترین کاهش تقاضا را خواهند داشت:
1. طراحان گرافیک
با ظهور ابزارهای هوش مصنوعی نظیر Canva، DALL·E و Midjourney، بسیاری از فرآیندهای طراحی به‌صورت خودکار انجام می‌شود. شرکت‌ها دیگر نیازی به استخدام طراحان تمام‌وقت ندارند و ترجیح می‌دهند از این ابزارها استفاده کنند.
2. فروشندگان حضوری در فروشگاه‌ها
با رشد تجارت الکترونیک و توسعه فروشگاه‌های بدون صندوقدار مانند Amazon Go، نیاز به فروشندگان حضوری به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته است.
3. متصدیان حمل‌ونقل و رانندگان قطار و اتوبوس
پیشرفت در فناوری خودروهای خودران و سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند باعث شده است که شغل رانندگان در معرض خطر قرار بگیرد. شرکت‌هایی مانند تسلا و Waymo در حال توسعه وسایل نقلیه بدون راننده هستند.
4. کارمندان انبارها و نگهداری موجودی کالاها
استفاده از ربات‌های انبارداری مانند ربات‌های آمازون و سیستم‌های مدیریت خودکار، نیاز به نیروی انسانی را در این حوزه کاهش داده است.
5. حسابداران، حسابرسان و کارشناسان حقوقی
نرم‌افزارهای پیشرفته حسابداری مانند QuickBooks و Xero بسیاری از وظایف حسابداران را به‌صورت خودکار انجام می‌دهند. همچنین، هوش مصنوعی در حوزه‌های حقوقی برای تحلیل اسناد حقوقی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
6. فعالان صنعت چاپ و صنایع وابسته
کاهش استفاده از رسانه‌های چاپی به دلیل دیجیتالی شدن محتوا، باعث شده است که تقاضا برای شغل‌های مرتبط با صنعت چاپ کاهش یابد.
7. دستیاران اداری و منشی‌های اجرایی
نرم‌افزارهای مدیریت وظایف مانند Trello و Notion، و همچنین دستیارهای دیجیتال مانند Google Assistant، نیاز به این دسته از کارکنان را کاهش داده‌اند.
8. صندوقداران فروشگاه‌ها و متصدیان فروش بلیت
سیستم‌های پرداخت خودکار و دستگاه‌های فروش بلیت آنلاین موجب کاهش نیاز به نیروی انسانی در این حوزه شده است.
9. متصدیان و کارمندان بانک و بیمه
بانکداری دیجیتال و خدمات آنلاین بیمه باعث شده‌اند که بسیاری از خدمات بانکی و بیمه‌ای بدون نیاز به نیروی انسانی انجام شوند.
10. کارمندان خدمات پستی
کاهش ارسال نامه‌های فیزیکی و توسعه فناوری‌های ارتباطی دیجیتال موجب کاهش نیاز به کارمندان پستی شده است.
تأثیرات اجتماعی و اقتصادی حذف این مشاغل
افزایش نرخ بیکاری در برخی حوزه‌ها: نیروی کار در این مشاغل باید به دنبال یادگیری مهارت‌های جدید باشند.
- رشد فناوری و کاهش هزینه‌ها: با جایگزینی نیروی انسانی، هزینه‌های کسب‌وکارها کاهش می‌یابد.
- تغییر ساختار اقتصادی در کشورهای در حال توسعه: کشورهای وابسته به نیروی کار انسانی بیشترین آسیب را خواهند دید.
- افزایش نابرابری اقتصادی: حذف این مشاغل ممکن است منجر به افزایش شکاف درآمدی در جوامع شود.
- تغییرات در سبک زندگی و مصرف: با کاهش مشاغل سنتی، نوع خدمات ارائه‌شده در جوامع دستخوش تغییر خواهد شد.
چگونه می‌توان با این تغییرات سازگار شد؟
1. یادگیری مهارت‌های جدید
با توجه به تغییرات در بازار کار، افراد باید به مهارت‌هایی مانند:
- برنامه‌نویسی
- تحلیل داده
- تفکر خلاق
- مهارت‌های دیجیتال و هوش مصنوعی
مسلط شوند.
2. انتخاب مشاغلی که در برابر اتوماسیون مقاوم هستند
برخی مشاغل که کمتر تحت تأثیر اتوماسیون قرار می‌گیرند:
- متخصصان هوش مصنوعی
- تحلیلگران امنیت سایبری
- مشاغل خلاقانه مانند نویسندگی و فیلم‌سازی
- مشاغل مربوط به سلامت و مراقبت از سالمندان
- توسعه‌دهندگان بلاک‌چین و امنیت اطلاعات
3. تطبیق کسب‌وکارها با فناوری
شرکت‌ها و افراد باید از تکنولوژی به نفع خود استفاده کنند و فرآیندهای خود را بهینه‌سازی کنند. به کارگیری اتوماسیون در کنار نیروی انسانی می‌تواند به افزایش بهره‌وری کمک کند.
4. سرمایه‌گذاری در مهارت‌های انسانی و خلاقانه
مهارت‌هایی که نیاز به خلاقیت، ارتباطات انسانی و تصمیم‌گیری دارند کمتر تحت تأثیر اتوماسیون قرار می‌گیرند. افرادی که توانایی‌های ارتباطی، خلاقیت و مدیریت بحران دارند همچنان ارزشمند خواهند بود.
5. حمایت دولت‌ها و سیاست‌گذاری‌های جدید
- ارائه برنامه‌های آموزشی برای مهارت‌آموزی مجدد نیروی کار
- حمایت از مشاغل جدید و ایجاد فرصت‌های شغلی در حوزه‌های فناوری
- تنظیم سیاست‌های حمایتی برای کاهش اثرات منفی بیکاری ناشی از اتوماسیون
آینده بازار کار و مشاغلی که تقاضای بیشتری خواهند داشت:
در کنار کاهش تقاضای برخی مشاغل، بازار کار به سمت ایجاد و توسعه مشاغلی جدید حرکت خواهد کرد. برخی از این مشاغل عبارتند از:
- متخصصان هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
- تحلیلگران داده و متخصصان امنیت سایبری
- توسعه‌دهندگان بلاک‌چین و اینترنت اشیا (IoT)
- مشاغل مربوط به سلامت دیجیتال و مراقبت از سالمندان
- مدیران استراتژیک در تحول دیجیتال
نقش دولت‌ها و سیاست‌گذاری‌های حمایتی در تغییرات شغلی
با افزایش بیکاری ناشی از اتوماسیون، دولت‌ها باید سیاست‌هایی را برای حمایت از نیروی کار اجرا کنند. برخی از اقدامات پیشنهادی شامل:
- سرمایه‌گذاری در برنامه‌های آموزشی و مهارت‌آموزی مجدد (Reskilling & Upskilling).
- حمایت از کسب‌وکارهای نوآور برای ایجاد شغل‌های جدید.
- ایجاد سیاست‌های حمایتی برای کاهش نابرابری اقتصادی ناشی از حذف برخی مشاغل.
- نکاتی برای کارفرمایان و کسب‌وکارها جهت انطباق با آینده شغلی
- استفاده ترکیبی از نیروی انسانی و اتوماسیون برای افزایش بهره‌وری.
- سرمایه‌گذاری در آموزش کارکنان برای به‌روزرسانی مهارت‌هایشان.
- به‌کارگیری تکنولوژی برای بهبود فرآیندها بدون حذف کامل نیروی انسانی.
- ایجاد محیط کاری منعطف برای انطباق با تغییرات سریع فناوری.
مقایسه کاهش تقاضای شغلی در کشورهای مختلف
برخی کشورها سریع‌تر از دیگران مشاغل را خودکارسازی می‌کنند. بر این اساس:
- کشورهای توسعه‌یافته مانند آلمان، ژاپن و ایالات متحده به دلیل رشد سریع فناوری و پذیرش گسترده اتوماسیون، کاهش بیشتری در تقاضای برخی مشاغل تجربه خواهند کرد.
- کشورهای در حال توسعه ممکن است تأثیر کندتری ببینند، زیرا اتوماسیون هنوز به‌طور گسترده در بسیاری از صنایع این کشورها پیاده‌سازی نشده است.
روش‌های جایگزین برای کسب درآمد در دنیای آینده
با کاهش برخی مشاغل، افراد باید به دنبال روش‌های جایگزین برای کسب درآمد باشند. برخی پیشنهادات عبارتند از:
- فریلنسینگ و کار از راه دور در حوزه‌هایی مانند طراحی، برنامه‌نویسی و بازاریابی دیجیتال.
- راه‌اندازی کسب‌وکارهای اینترنتی و فروش محصولات یا خدمات دیجیتال.
- سرمایه‌گذاری در حوزه‌های نوظهور مانند ارزهای دیجیتال و بلاک‌چین.
- آموزش مهارت‌های جدید از طریق پلتفرم‌های آنلاین مانند Coursera و Udemy.
نتیجه‌گیری
پیشرفت فناوری و رشد هوش مصنوعی تأثیر قابل‌توجهی بر آینده شغلی بسیاری از افراد دارد. مشاغلی که دارای تکرارپذیری بالا و خلاقیت پایین هستند، بیشتر در معرض خطر جایگزینی قرار دارند. با این حال، کسانی که مهارت‌های جدید یاد می‌گیرند و خود را با فناوری‌های جدید تطبیق می‌دهند، شانس بیشتری برای موفقیت در بازار کار آینده خواهند داشت.
نظر شما چیست؟ آیا شغل شما در معرض خطر قرار دارد؟ چه مهارت‌هایی را برای آینده پیشنهاد می‌کنید؟
دیدگاه خود را ثبت نمایید.