معنویت چیست؟ تعریف معنویت، راه‌های تقویت و تاثیر آن روی سلامتی

تعریف معنویت و تأثیر آن روی سلامتی

معنویت چیست؟ برای جواب‌دادن به این سؤال و تعریف معنویت می‌تونیم بگیم معنویت یعنی اعتقاد به چیزی فراتر از سرشت خود انسان که تلاش می‌کنه به سؤالاتی در مورد معنای زندگی، چگونگی ارتباط مردم با همدیگه، حقایق جهان هستی و بقیه اسرار وجودی به ما جواب بده.

معنویت نشان میده که زندگی فقط درک و تجربۀ مردم در سطح احساسی و فیزیکی نیست؛ بلکه چیزی بیشتر از این حرف‌هاست که همۀ موجودات رو به همدیگه و به جهان هستی وصل می‌کنه.

معنویت چیست؟

معنویت یه مسیر یا سیستم اعتقادی واحد نیست. راه‌های زیادی برای تجربۀ معنویت و مزایای اون وجود داره که از تفاوت تعریف اون در افراد مختلف ریشه گرفته.

برای بعضی‌ها معنویت می‌تونه به اعتقاد در یه قدرت برتر یا انجام یه عمل مذهبی خاص خلاصه میشه. این در حالیه که برای بعضی‌های دیگه، معنویت شامل تجربه یه احساس ارتباط با موقعیتی والاتر یا احساس به‌هم‌پیوستگی با انسانیت و طبیعت میشه.

برخی از نشانه‌های معنویت:

• پرسیدن سؤال‌های جدی درمورد موضوعاتی مثل رنج‌کشیدن یا اتفاقاتی که بعد از مرگ برامون رخ میدن.
• ارتباط عمیق و جدی با افراد دیگه
• احساس دلسوزی و همدلی با دیگران
• تجربۀ احساس به‌هم‌پیوستگی
• احساس ترس و شگفتی
• جستجوی خوشبختی در جایی فراتر از دارایی‌های مادی یا پاداش‌های دنیوی
• دنبال معنا و هدف بودن
• تمایل به تغییر دنیا به مکانی بهتر

همه معنویت رو یکجور تجربه یا تعریف نمی‌کنن. برخی افراد ممکنه در همۀ جوانب زندگی‌شون دنبال تجربه معنویت باشن، در‌حالی‌که برخی دیگه شاید فقط در شرایط خاص یا در مکان‌های خاصی دنبال این احساس می‌گردن. برای مثال، بعضی‌ها ممکنه بیشتر در مکان‌های مقدس و مذهبی معنویت رو تجربه کنن، ولی بعضی‌های دیگه شاید این احساسات رو موقع لذت‌بردن از طبیعت داشته باشن.

معنویت به اشکال مختلف

معنویت انواع مختلفی داره و به شکل‌های مختلفی هم انجام میشه، اغلب مردم برای ابراز و بهبود معنویتشون از این روش‌ها استفاده می‌کنن؛

• تنفس آگاهانه
• مدیتیشن
• معنویت دوران جدید
• دعا
• خدمت به جامعه‌تون
• بودن در طبیعت
• عُزلت و انزوای معنوی
• یوگا

بعضی از افراد که به دین خاصی گرایش دارن با انجام اعمال مذهبی معنویتشون رو نشان میدن، اغلب این افراد به یکی از این ادیان گرایش دارن:

• بودیسم
• مسیحیت
• هندوئیسم (قدیمی‌ترین دین جهان)
• اومانیسم (انسان‌گرایی)
• اسلام
• یهودیت
• آیین سیک

یادتان باشه که سنت‌های معنوی دیگه‌ای هم در سرتاسر جهان وجود دارن، از جمله اعمال معنوی سنتی آفریقایی و سرخ‌پوستی. انجام اعمال سنتی معنوی برای افرادی که تحت استعمار قرارگرفتن اهمیت بیشتری داره.

تفاوت بین معنویت و دین

باوجوداینکه بین افراد روحانی و افراد مذهبی همپوشانی زیادی وجود داره، اما از اساس معنویت و مذهب با هم تفاوت دارن.

در ادامه به چند نکتۀ کلیدی برای کمک به تمایز معنویت از دین می‌پردازیم:

معنویت

• قابلیت انجام اون به‌صورت انفرادی داره.
• نیازی به رعایت قوانین خاصی درباره اون نیست.
• اغلب بر یه رویداد شخصی که روی کشف آنچه که در زندگی معنادار جریان داره تمرکز می‌کنه.

دین

• اغلب در جامعه و به طور گروهی انجام میشه.
• معمولاً بر اساس مجموعه‌ای خاص از قوانین و آداب‌ورسوم هست.
• روی اعتقاد به خدایان، متون مذهبی و سنت تمرکز می‌کنه.

اگه می‌خوایین به صورت ریزبینانه‌تری تفاوت‌های بین دین و معنویت رو بررسی کنین: معنویت در مقابل دین و سه تفاوت بزرگ بین دین و معنویت

چرا مردم به سمت معنویت میرن؟

دلایل مختلفی وجود داره که چرا افراد ممکنه به معنویت متوسل بشن از جمله:

• برای یافتن هدف و معنا: بررسی معنویت به افراد کمک می‌کنه تا پاسخ سؤالات فلسفی‌شون رو پیدا کنن، مثل «معنای زندگی چیست؟» و «هدفِ زندگی چیست؟»
• برای کنار اومدن با احساس استرس، افسردگی و اضطراب: تجربیات معنوی در تحمل استرس‌های زندگی مفید هستن.
• برای بازگرداندن امید و خوش‌بینی: معنویت به مردم کمک می‌کنه که دیدگاه امیدوارکننده‌تری نسبت به زندگی داشته باشن.
• برای یافتن حس اجتماعی بودن و دریافت حمایت از جامعه: ازآنجاکه سنت‌های معنوی اغلب شامل ادیان یا گروه‌های مذهبی سازمان‌یافته میشن، عضویت در چنین گروهی می‌تونه به‌عنوان منبع مهمی از حمایت اجتماعی محسوب بشه.

تأثیر معنویت

درحالی‌که داشتن دیدگاه معنوی خاص یه امر اعتقادی و کاملاً درونیه، تحقیقات نشان‌دادن که معنویت می‌تونه مزایای روحی، روانی مساعد زیادی رو برامون داشته باشه.

شاید نتایج چنین تحقیقاتی افرادی که با دیدگاه‌های مذهبی یا معنوی‌شون به آرامش رسیدن رو شگفت‌زده نکنه، اما باز هم ازاین‌جهت قابل‌توجه هست که به روشی علمی نشان میده که این فعالیت‌ها برای بسیاری از مردم مفید هستن.

تأثیرات مثبت ثابت شده معنویت برای سلامتی:

• دین و معنویت می‌تونه به افراد کمک کنه تا با اثرات استرس روزمره کنار بیان. به‌علاوه یه مطالعه هم نشان داد که انجام اعمال معنوی روزمره، به افراد مسن کمک می‌کنه تا بهتر با احساسات منفی کنار بیان و مثبت‌اندیشی رو تقویت کنن.
• طبق تحقیقات زنان مسن نسبت به مردان مسن بیشتر از خداوند سپاسگزار هستن و دلیل این سپاسگزاری اینه که بر اساس فرضیه بافر-استرس، حمایت اجتماعی درک شده روی سلامت فرد اثر می‌ذاره و از وی در برابر تأثیرات منفی استرس زیاد محافظت می‌کنه.
• طبق تحقیقات، کسانی که دارای جهت‌گیری مذهبی درونی بودن، صرف‌نظر از جنسیت، واکنش فیزیولوژیکی کمتری نسبت به استرس داشتن، البته در مقایسه با افراد دارای جهت‌گیری مذهبی بیرونی.

کسا‌نی که ذاتاً درون‌گرا بودن زندگی‌شون رو وقف خدا یا یه «قدرت برتر» می‌کردن اما کسانی که برون‌گرا بودن از دین برای اهداف بیرونی مانند دوست‌یابی یا افزایش جایگاه اجتماعی در جامعه استفاده می‌کردن.

این پژوهش، همراه با تحقیقات دیگه، نشان میده که شاید منافع عینی و پایداری برای حفظ مشارکت با یه جامعه معنوی وجود داشته باشه. این مشارکت، همراه با قدردانی می‌تونه مانعی در برابر استرس باشه و سطوح بیشتری از سلامت جسمانی رو به ارمغان بیاره.

افرادی که با استفاده از معنویت به‌عنوان مکانیزم مقابله با استرس، احساس راحتی و آرامش بیشتری می‌کنن، می‌تونن مطمئن باشن که شواهد بیشتری هست که نشان میدن این ایدۀ خیلی خوبی برای اون‌هاست. خواندن دعا برای پیر و جوان کار می‌کنه و نتیجه میده.

علاوه بر دعا و معنویت راه‌های دیگه‌ای هم برای رسیدن به آرامش درونی وجود داره: چگونه به آرامش درونی‌ برسیم؟ 8 استراتژی‌ رسیدن به آرامش

از تأثیرات مثبت دعا و معنویت بر سلامت روح و روان:

• سلامت بهتر
• رفاه ذهنی یا آسایش روانی بیشتر
• افسردگی کمتر
• مشکل فشار‌خون کمتر
• استرس کمتر، حتی در شرایط دشوار
• احساسات مثبت‌اندیشی بیشتر
• توانایی بیشتر در کنترل استرس

چگونه معنویت رو تمرین کنیم؟

چه در حال کشف مجدد یه مسیر معنوی فراموش‌شده باشین، چه تعهدتون رو به مسیری که قبلاً به‌خوبی تثبیت شده، تقویت کنین، یا اینکه می‌خواین در مورد معنویت برای مبتدیان بیشتر بدونین، برای تمام این‌ها، راه‌های بی‌شماری برای جست‌وجوی جنبۀ معنوی و کمک به بهبود حالتون وجود داره.

معنویت یه تجربۀ کاملاً شخصیه طوری که مسیر معنوی هرکس ممکنه مختص به خودشه. بااین‌وجود، تحقیقات نشان میدن که برخی از راهبردهای معنویِ کاهش استرس، صرف‌نظر از ایمان، برای بسیاری از افراد مفیدبودن.

کارهایی که می‌تونین برای شروع جست‌وجوی معنویت انجام بدین:

1. به احساستون توجه کنین:

بخشی از پذیرش معنویت به معنای پذیرفتن معنای انسان بودن، چه خوب و چه بده.

2. به دیگران توجه کنین:

با افراد دوروبرتون مهربان باشین، احساس همدلی و کمک به دیگران از جنبه‌های مهم معنویته.

3. مدیتیشن انجام بدین:

سعی کنین هر روز صبح ۱۰ تا ۱۵ دقیقه رو به‌نوعی مدیتیشن اختصاص بدین.

4. قدردانی رو تمرین کنین:

یه دفترچۀ قدردانی تهیه کرده و هر روز بابت هر چیزی که از داشتنش سپاسگزار هستین رو یادداشت کنین. این کار یه یادآوری عالیه برای چیزهایی که بهشون اهمیت می‌دین و بیشترین شادی رو براتون به ارمغان میارن.

قدردانی واقعاً فواید زیادی برای ما داره؛ 25 مزیت برتری که قدردانی و سپاسگزاری کردن از دیگران برامون به وجود میاره

5. ذهن‌آگاهی رو امتحان کنین:

با هوشیارتر شدن، قدر زمان حال رو بیشتر می‌دونین. ذهن‌آگاهی شما رو تشویق می‌کنه که کمتر دیگران یا حتی خودتون رو قضاوت کنین و به‌جای تمرکز روی گذشته یا آینده، بیشتر به لحظۀ حال اهمیت بدین.

دام‌های پنهانی

یکی از دام‌های پنهانی معنویت، پدیده‌ایه که به‌عنوان دورزدن یا میان‌بُر معنوی شناخته میشه؛ یعنی تمایل به استفاده از معنویت به‌عنوان راهی برای اجتناب یا دورزدن مشکلات، احساسات یا درگیری‌ها. مثلاً به‌جای عذرخواهی از شخصی که به اون آسیب روحی رسوندین، مشکل رو با گفتن جملۀ «هیچ‌چیز بی‌دلیل اتفاق نمیفته» دور می‌زنین یا به شخص دیگه‌ای که اتفاق ناخوشایندی رو تجربه کرده، می‌گین که «روی جنبۀ مثبت قضیه تمرکز کن».

با اینگونه میان‌بُر زدن تلاش‌ها می‌کنیم برای رسیدن به احساسات خوب، از روی احساسات منفی میان‌بُر بزنیم و اصلاً اون‌ها رو نبینیم؛ غافل از اینکه این احساسات قابل تفکیک از هم نیستن و همۀ اون‌ها به طور هم‌زمان در ما وجود دارن و اگه به یکی از اون‌ها توجه نکنیم، بقیه رو هم به‌درستی درک نمی‌کنیم.

جمع‌بندی

برای تعریف معنویت و یا جواب به سؤال «معنویت چیست؟»، بر اساس اعتقاد آدم‌ها، دین افراد و جامعه‌ای که در اون زندگی می‌کنن، پاسخ‌های متفاوتی وجود داره. معنویت در یه شخص ممکنه شامل سنت‌های مذهبی‌ای باشه که توجه و دقتش روی اعتقاد به قدرتی برتره، درحالی‌که در شخص دیگه ممکنه شامل یه باور کل‌نگر (کل‌گرایی) در ارتباط فردی با دیگران و جهان باشه؛ اما به هر شکلی که باشه معنویت منبع آسایش و رهایی از استرس برای خیلی از افراد بوده و هست.