مدیتیشن چیست؟ فواید مدیتیشن، انواع مدیتیشن و نحوه انجام آن
تعریف مدیتیشن، فواید مدیتیشن و انواع مختلف آن:
آرامش درونی لحظه‌ای آغاز می‌شود که شما اجازه ندهید شخص یا رویداد دیگری احساسات شما را کنترل کند؛ این کار با انجام مدیتیشن تحقق می‌یابد.
آگاهی از فواید مدیتیشن، شناخت انواع مدیتیشن و انجام مرتب آن مانند یک معجزه در رسیدن به آرامش و کنترل پیداکردن روی احساسات اثرگذار است.
مدیتیشن چیست؟
مدیتیشن روشی ساده و بی هزینه برای کاهش اضطراب و استرس محسوب می‌شود؛ به تمرکز ذهن و رهایی از افکار آشفته کمک می‌کند. همچنین مدیتیشن به شما این امکان را می‌دهد تا ذهنتان را خالی از هرگونه افکار اضافی کنید، این‌گونه می‌توانید زندگی باکیفیت‌تری را تجربه کنید.
در واقع مدیتیشن، جریان ساده تماشاکردن ذهن خود است، نه جنگیدن و یا حتی کنترلِ آن.
مدیتیشن باعث می‌شود آنچه را که بر تو می‌گذرد فقط نظاره کنی، بی‌آنکه بخواهی خود را قضاوت یا سرزنش کنی.
معنی مدیتیشن
مدیتیشن یا همان مراقبه به معنای التیام است؛ در این روش فرد با اراده خود، ذهن خویش را وامی‌دارد که سکوت کند و نتیجه این سکوت رسیدن به آرامش است.
رابطه مراقبه با مدیتیشن
اگر بخواهیم به رابطه میان مراقبه و مدیتیشن اشاره کنیم این دو یک فرایند را بر روی جسم و روح انجام می‌دهند؛ ممکن است برخی به این فرایند مدیتیشن بگویند و برخی مراقبه.
فرق مراقبه و مدیتیشن
از نظر عملکرد مراقبه با مدیتیشن هیچ‌گونه تفاوتی ندارند؛ اما برخی معتقد هستند مراقبه یک عمل الهی و دینی است، اما مدیتیشن تمرینی است که تمرکزش بر احساسات الهی و دینی نیست و برای رسیدن به‌سلامتی انجام می‌شود.
فواید مدیتیشن
مدیتیشن یک تمرین نیست؛ بلکه یک کار عملی است، این نقطه تمرین معنوی است که باعث می‌شود ما بتوانیم قلب خود را باز و آگاهی خود را متمرکز کنیم تا بتوانیم آنچه را که قبلاً می‌دانیم، آموزش دهیم و همان کسی باشیم که هستیم.
مدیتیشن فواید بسیار زیادی دارد که در ادامه شما را با تعدادی از آن آشنا می‌کنیم.
-
ارتقای افکار
-
کاهش استرس
-
تقویت خلاقیت
-
کاهش احساسات منفی
-
رسیدن به آرامش عمیق
-
رسیدن به افزایش بصیرت
-
افزایش قدرت تحمل و صبوری
-
کنترل ذهن و خودشناسی بیشتر
-
حفظ سلامتی و به بهبودی بیمارها
-
پذیرش بهتر دیگران روابط اجتماعی
-
رسیدن به احساس توازن و تعادل فکری
-
ایجاد حس خونسردی در برخورد با مشکلات
-
موفقیت در متافیزیک و علوم روانی و پرورش نیروهای درونی
-
و...
اهداف مدیتیشن
هدف از انجام مدیتیشن، افزایش احساس رضایت، آرامش و تندرستی است؛ خوشبختانه شما می‌توانید بدون داشتن محدودیت در هر زمان و مکانی که تمایل داشتید مدیتیشن انجام دهید.
-
مدیتیشن برای خواب
ازآنجایی‌که فکر راحت باشد، فرد می‌تواند خوابی با آرامشی را تجربه کند؛ در ازا خواب خوب می‌تواند کیفیت زندگی را افزایش دهد. ازاین‌رو انجام مدیتیشن می‌تواند بر کیفیت خواب و زندگی شما اثرگذار باشد.
-
مدیتیشن آرامش اعصاب
مدیتیشن برای التیام زخم‌ها که درگذشته بر روی قلب و ذهن شما ایجاد شده است، بسیار مناسب است؛ این‌گونه می‌توانید به‌مرورزمان آرامش بی‌نظیری را تجربه کنید.
-
مدیتیشن تقویت اراده و قدرت درون
کلامی که از دهان شما خارج می‌شود می‌تواند سرنوشت و زندگی‌تان را متحول کند؛ ازاین‌رو مراقب گفتار خود باشید.
-
مدیتیشن پاک‌سازی ذهن
یکی از مهم‌ترین فواید مدیتیشن، پاک‌سازی ذهن از تنش‌ها و زشتی‌ها است.
-
مدیتیشن پاک‌سازی چاکراها
یکی دیگر از فواید مدیتیشن پاک‌سازی چاکراها یا همان مراکز انرژی بدن است؛ زیرا عدم تعادل در هر چاکرا می‌تواند باعث عدم تعادل در غدد تنظیم‌کننده آن شود.
بدن انسان هفت چاکرا دارد:
- چاکرای ریشه: غدد تولیدمثل
- چاکرای خاجی: غدد فوق‌کلیوی
- چاکرای شبکه خورشیدی: پانکراس
- چاکرای قلب: غده تیموس
- چاکرای گلو: غده تیروئید
- چاکرای چشم سوم: غده هیپوفیز
- چاکرای تاج: غده صنوبری
با انجام مدیتیشن چاکرا، از وضعیت فیزیکی، ذهنی، عاطفی و روحی هماهنگ‌تری برخوردار خواهید شد.
-
مدیتیشن برای کاهش استرس
یکی از مهم‌ترین فواید مدیتیشن کاهش استرس است؛ طبق تحقیقات انجام شده مدیتیشن می‌تواند علائم بیماری‌های مربوط به استرس، از جمله سندروم روده تحریک‌پذیر، اختلال استرس و فیبرومیالژی، اختلال خواب، افسردگی و اضطراب، افزایش فشارخون و... را بهبود بخشد.
انواع مدیتیشن
اگر بخواهیم انواع مدیتیشن را معرفی کنیم باید به بیش از ۱۰۰ نوع اشاره کنیم؛ در ادامه قصد داریم تعدادی از روش‌های رایج مدیتیشن را توضیح دهیم.
-
مدیتیشن ذن یا ذاذن
ذاذن تمرین مدیتیشن نشسته بودائیان ذن است؛ در تمرین ذاذن ۳ عنصر مهم و اصلی حالت نشستن، تنفس و وضعیت ذهن باید در نظر گرفته شود.
-
مدیتیشن ویپاسانا
مدیتیشن ویپاسانا به معنی مراقبه بینش باهدف پاک‌سازی ذهن و رهایی از رنج انجام می‌شود.
با مدیتیشن ویپاسانا می‌توانید:
- ذهن خود را آرام کنید.
- روی زمان حال تمرکز کنید.
- افکار، عواطف و احساسات را همان‌طور که هستند بپذیرید.
- با کاهش تمرکز بر گذشته افسوس‌هایتان را کاهش دهید.
- کمتر نگران آینده باشید.
- به‌جای نگرانی‌ها یا تصورات ازپیش‌تعیین‌شده، بر اساس واقعیت به موقعیت‌ها واکنش نشان دهید.
-
مدیتیشن ذهن‌آگاهی
خصوصیت اصلی مدیتیشن ذهن‌آگاهی، تمرکز بر لحظه حال است. این نوع مدیتیشن برای تازه‌کارها یکی از چالش‌انگیزترین انواع مدیتیشن است؛ ولی روشی عالی با ذهنی آرام‌تر و واکنش‌پذیری کمتری برای مبارزه با استرس برایتان فراهم می‌کند.
-
مدیتیشن چی کونگ
مدیتیشن چی کونگ در زبان چینی به معنی کار و انرژی درونی است. ترکیب این دو به مفهوم تعالی یا پرورش انرژی درونی است. این نوع مدیتیشن حاوی تمرینی می‌شود که طبق مکتب فکری و فلسفی تائویسم چینی طراحی شده است و به‌صورت کلی، ترکیبی است از تمرینات مرتبط با روش‌های تنفسی. در واقع برای استفاده از این نوع مدیتیشن، باید تلاش کنید بر روی انرژی حیاتی متمرکز شوید.
-
مدیتیشن تنفس آگاهانه
مدیتیشن تنفس آگاهانه انواع مختلفی از جمله تنفس هوشیار و سیستماتیک دارد؛ منظور از تنفس آگاهانه، هر نوع تکنیک یا تمرین تنفس است. افراد معمولاً این مدیتیشن را برای بهبود سلامت ذهنی، جسمی و روحی انجام می‌دهند.
همچنین این نوع مدیتیشن تأثیر مثبتی بر سیستم عصبی مرکزی، قلیایی کردن PH خون، اثر ضدالتهابی، بهبود وضع روحی دارد.
-
مدیتیشن حمام صوتی
در جلسات حمام صوتی از آواز و صدای ناقوس گرفته تا صدای ضربه به ظروف استفاده می‌شود؛ این مدیتیشن فواید بی‌نظیر از جمله کاهش حس اضطراب و استرس، تقویت مدیریت استرس، کاهش مشکلات خواب و تنظیم الگوی خواب، کمک به کاهش فشارخون، تقویت تمرکز و حافظه، تقویت روحیه و احساس شادی، آرامش ذهن، تقویت گردش خون، متعادل‌کردن چاکراها و انرژی بدن، تقویت سیستم ایمنی بدن دارد.
-
مدیتیشن قانون جذب
مدیتیشن قانون جذب می‌تواند بهترین‌ها را برای شما جذب کند؛ توجه داشته باشید همان گونه که قانون جذب بر جذب عشق، محبت، پول و... اثر دارد بر روی پلیدی‌ها هم اثرگذار است. پس سعی کنید همیشه به فکر خوبی‌ها باشید تا بهترین‌ها برایتان رقم بخورد.
برای امتحان کردن مدیتیشن قانون جذب؛ مدیتیشن قانون جذب چیست؟
-
مدیتیشن پرانایاما
کلمه پرانایاما از دو کلمه پرانا و یاما تشکیل شده است؛ یاما به معنی مهار یا کنترل و یاما به معنای مخالف است. با این توضیحات، پرانایاما می‌تواند به‌عنوان یک تمرین کنترل و آزادسازی که به بهبود انرژی فرد کمک می‌کند.
-
مدیتیشن برای خواب (مدیتیشن ضربان دو گوش)
ضربان دو گوشی یک پدیده شنوایی هست که توسط مغز در پاسخ به شنیدن صداهای خاص در هر گوش ایجاد می‌شود. تحقیقات اولیه در مورد درمان تجربی نشان می‌دهد که گوش‌دادن به ضربان دو گوشی می‌تواند احساس اضطراب را کاهش دهد و توانایی شما را برای به خواب‌رفتن بهبود بخشد.
-
مدیتیشن تنفسی
مدیتیشن تنفسی، تمرینی است که در آن به شکل آگاهانه تمرکز خودمان را روی نفس‌کشیدن و دم و بازدممان می‌گذاریم. این تمرین می‌تواند در شرایط مختلف و حتی در حالت ایستاده و حین راه‌رفتن انجام شود.
مدتی بعد از انجام مداوم مدیتیشن تنفسی، به‌خوبی متوجه کاهش استرس، احساسات منفی، بهبود خلق‌وخو، بهبود مهارت تمرکز و… خودتان می‌شوید.
-
مدیتیشن پیاده‌روی
در این روش راه‌رفتن را تبدیل به نقطه تمرکز خود می‌کنید؛ این نوع از مدیتیشن می‌تواند بسیار لذت‌بخش و آرام‌کننده باشد؛ مخصوصاً اگر در طبیعت، در هنگام کوه‌پیمایی یا پیاده‌روی‌های روزانه خود انجامش بدهید.
این مدیتیشن با تمرکز بر احساسات جسمی بدنتان، احساس آگاهی از بدنتان را افزایش می‌دهید و درعین‌حال، نوعی تعادل بین ذهن و جسمتان برقرار می‌کند.
-
مدیتیشن خود هیپنوتیزم
مدیتیشن یکی از راه‌های ورود به حالت هیپنوتیزم است.
هیپنوتیزم فرایندی از فرکانس‌های ساطع شده یک ذهن طبیعی است که همه ما روزانه آن را بدون اینکه حتی به آن آگاهی داشته باشیم، تجربه می‌کنیم.
مدیتیشن خود هیپنوتیزم نوعی مدیتیشن هست، اما به طور کلی مدیتیشن با خود هیپنوتیزم متفاوته؛ مدیتیشن یا خود هیپنوتیزم: 3 فرق هیپنوتیزم با مدیتیشن
-
مدیتیشن کندالینی
مدیتیشن کندالینی می‌تواند کشیدگی‌های فیزیکی و درد را کاهش دهد. همچنین به کاهش اضطراب و افسردگی کمک می‌کند. به‌طورکلی این مدیتیشن سبب افزایش انرژی و بهبود سلامت کلی بدن می‌شود.
دوست دارید این مدیتیشن کندالینی رو امتحان کنین؛ مدیتیشن کندالینی چیست؟ چه خواصی دارد؟ و چگونه انجام می‌شود؟
-
مدیتیشن تمرکز عمیق
در این مدیتیشن ذهن متمرکز بر یک موضوع می‌شود و تمام توجه خود را از شبکه‌های اجتماعی، موبایل و... دور می‌کند.
این مدیتیشن تمرینی برای افزایش تمرکز ذهنی بشمار می‌رود و شما را از مجبور می‌کند تا هر نوع حواس‌پرتی را که در سر خود و خارج از آن دارید کنترل و حذف کنید تا بتوانید مغز خود را فقط روی یک چیز متمرکز کنید.
-
مدیتیشن کرتان کریا
کرتان کریا یک تمرین مدیتیشن از هند است و برای اولین‌بار در تمرین یوگا کندالینی مورداستفاده قرار گرفت. تمرین مراقبه Kirtan ترکیبی از آوازخواندن یک ماندرا ساده است که شامل صداهای باستانی است و با استفاده از تکه‌های انگشت تکراری یا mudras می‌باشد. این مراقبه ساده سطح استرس را کاهش می‌دهد، گردش خون را در مغز و تمرکز و وضوح را افزایش می‌دهد، همچنین ارتباط ذهن، بدن و روح را تحریک می‌کند.
-
مدیتیشن تائوئیستی
هدف مدیتیشن تائوئیسم آرام‌کردن ذهن و بدن، رسیدن به تعادل عاطفی، بهبود گردش انرژی درونی و یکی‌شدن با تائو است.
مدیتیشن تائوئیستی در حال حاضر به ۱۲ روش زیر انجام می‌شود:
- تفکر درونی
- تمرکز در مرکز
- غلبه بر جدایی بین خودمان و دنیای بیرونی
- توقف افکار و تخلیه ذهن
- بازگشت به ذهن واقعی
- غلظت حفره
- تجسم روح هالو
- تخلیه ذهن و پرکردن شکم
- ترکیب فکر و نفس
- جمع‌آوری و گردش نور معنوی
- کشیدن نور به داخل
- بازگشت به بهشت سابق
-
ریلکسیشن عضلات پیش رونده (PMR)
ریلکسیشن عضلات پیش رونده (PMR) با نام‌های آرام سازی تدریجی عضلات، آرمیدگی پیشرونده عضلانی، ریلکسیشن عضلات پیشرونده، آرامش پیشرونده عضلانی، تن آرامیدگی عضلانی نیز یاد می‌شود این روش تکنیکی باعث کندتر شدن تنفس، کاهش فشارخون و ضربان قلب می‌شود که در مقابل، میزان تنش و استرس را کاهش می‌دهد.
-
مدیتیشن مانترا
مدیتیشن مانترا از دو بخش تشکیل شده است؛ مان که یعنی ذهن و ترا به معنی رهایی؛ مدیتیشن مانترا با تکرار کلمات و جملات برای تمرکز ذهن و رسیدن به یک حالت عاطفی استفاده می‌شود.
-
مدیتیشن تجسم هدایت شده
مدیتیشن تجسم هدایت شده؛ یعنی تمرکز بر روی یک جسم، صدا یا تجربه خاص به‌منظور آرام‌کردن ذهن؛ هدف از انجام این مدیتیشن این است که از طریق ذهن‌آگاهی، حالتی آرامش‌بخش ایجاد کنید.
تجسم هدایت شده چه مزایایی دارد؟
- اضطراب و استرس را کاهش می‌دهد.
- خواب را بهبود می‌بخشد.
- درد را کاهش می‌دهد.
- علائم افسردگی را کاهش می‌دهد.
-
مدیتیشن یوگا نیدرا
مدیتیشن یوگا نیدرا به ما کمک می‌کند تا به ترس، اضطراب و ناامنی غلبه کنیم. این مدیتیشن باعث تحول نگرش می‌شود.
-
مدیتیشن تانترا
تانترا می‌گوید به بدنت گوش بده، به نیازهای بدنت توجه کن؛ در سکوت به ذهنت گوش بده و به نیازهای ذهنت توجه کن.
مدیتیشن تانترا بر کیفیت رابطه جنسی اثر مستقیم دارد؛ هنگامی که تانترا را یاد می‌گیرید و تمرین می‌کنید، با بدنتان بیشتر ارتباط برقرار می‌کنید، آنچه را که لذت می‌برید و نحوه لذت‌بردن را می‌فهمید. این نوع مدیتیشن به شما اجازه می‌دهد توجه بیشتری به خواسته‌ها و نیازهای بدن خود داشته باشید و اطمینان حاصل کنید که آن‌ها برآورده شده‌اند.
به‌علاوه، انرژی‌هایی که در طول جریان جنسی تانتریک در سراسر بدن شما جریان می‌یابد و می‌تواند ارگاسم شما را تشدید کند، می‌شناسید و اگر شریک دارید، در مورد بدن خود بیشتر می‌فهمید.
تانترا نه‌تنها بر روی رسیدن به یک وضعیت بالاتر ذهن و بدن متمرکز است بلکه می‌تواند در مورد ایجاد یک پیوند عمیق‌تر و هماهنگ با همسر شما باشد.
-
مدیتیشن اسکن بدن
مدیتیشن اسکن بدن یکی از بهترین راه‌ها برای افرادی است که از دردهای مزمن رنج می‌برند؛ هدف از مدیتیشن اسکن بدن این است که بتوانیم به‌صورت آگاهانه قسمت‌های مختلف بدن خود را آزاد و رها کرده و تمام اسپاسم‌ها، فشارها و استرس‌هایی که دارند تحمل می‌کنند از آن‌ها دور کنیم.
-
مدیتیشن ساماتا
مدیتیشن ساماتا موجب افزایش آرامش می‌شود و بر ذهن‌آگاهی تنفس متکی است.
-
مدیتیشن آناپانا
مدیتیشن آناپانا مزایای بی‌شماری دارد که در ادامه به تعدادی از آن اشاره می‌کنیم.
مزایای مدیتیشن آناپانا:
این مدیتیشن با آگاهی از ورود و خروج تنفس باعث افزایش تمرکز، افزایش هوشیاری، کنترل ذهن، افزایش وضوح حافظه، افزایش اعتمادبه‌نفس، کاهش اضطراب، تنش و... می‌شود.
چگونه مدیتیشن کنیم؟
مراقبه می‌تواند به ما کمک کند تا نگرانی‌ها، ترس، عصبانیت خود را بپذیریم که این موضوع بسیار شفابخش است. ما به ظرفیت طبیعی خود برای بهبودی اجازه می‌دهیم تا کار کند.
اما انجام مدیتیشن دو نوع دارد:
-
مدیتیشن هدایت شده
مدیتیشن هدایت شده مراقبه‌ای است که طی آن، فرد از یک مربی یا یک سوم‌شخص کمک می‌گیرد. این یعنی کل فرایند مراقبه هدایت شده، به کمک صحبت‌ها و راهنمایی‌های یک نفر دیگر انجام می‌شود.
-
مدیتیشن هدایت نشده
به مدیتیشن هدایت نشده، خاموش هم گفته می‌شود. در این روش فرد بدون داشتن مربی، به‌تنهایی در محیط آرام مدیتیشن انجام می‌دهد.
حالا ممکن است با خود بگویید مدیتیشن هدایت شده بهتر است یا هدایت نشده؟
در پاسخ به این سؤال باید بگویم انتخاب روش مدیتیشن یک مسئله کاملاً شخصی است و هیچ باید در آن وجود ندارد.
آموزش مدیتیشن به زبان ساده
ممکن است شما نتوانید تمام دنیا را کنترل کنید، اما ممکن است یاد بگیرید که از طریق مدیتیشن می‌توانید دنیای درونی خود را کنترل کنید؛ انجام مدیتیشن انواع گوناگونی دارد؛ اما در ادامه
قصد داریم یکی از روش‌های آسان آن را توضیح دهیم:
- موزیک ملایم پخش کنید.
- عود با رایحه خوش روشن کنید.
- جای راحتی را برای نشستن انتخاب کنید؛ جایی که آرامش داشته باشید و سکوت برقرار باشد؛ می‌توانید روی صندلی، زمین و یا تختخواب بنشینید.
- به بدنتان توجه کنید، صاف بنشینید و سعی کنید انقباض خاصی در قسمتی از بدن نداشته باشید. در واقع بدن باید آرام و ریلکس باشد و احساس راحتی کنید.
- حالا بر دم و بازدم خود تمرکز کنید و به مدت ۲ تا ۳ دقیق به‌آرامی نفس بکشید و به هوایی که از طریق بینی وارد بدن شده و از دهان در بازدم خارج می‌شود خوب توجه کنید.
- حالا که حس می‌کنید در آرامش کامل قرار دارید، شروع به تکرار کلمه آرامش کنید. از طریق بینی دم بگیرید و در بازدم کلمه آرامش را آرام بخوانید و آرامش را در تمام جسم خود حس کنید.
- چنانچه حس کردید حواس شما پرت شده است به فکری دیگر فرورفته‌اید، باز روی تنفس‌ها و تکرار کلمه آرامش تمرکز کنید.
- کلمه آرامش را همان گونه که ریتم تنفس‌های شما اجازه می‌دهد بخوانید و سپس متوجه آرام‌تر شدن اندامتان نسبت به مرحله اول می‌شوید.
- پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه که این تنفس‌ها و کلمه تکراری را خواندید، یکی از جملات تأثیرگذار مثبت را ۱۰ بار و آرام یا بلند بخوانید و سپس از عدد ۱ تا ۱۰ را بشمرید و چشم‌ها را باز کنید.
- ممکن است حواستان پرت شود، اشکالی ندارد مجدد تمرکز کنید و دم و بازدم منظم داشته باشید.
۲ نکته مهم که هنگام انجام مدیتیشن باید به آن دقت کنید:
- تمرینات مدیتیشن باید به‌صورت پیوسته انجام شود؛ در واقع تمرین پیوسته مهم‌تر از تمرین طولانی است.
- تمرین منظم مهم‌تر از تمرین کامل و بی‌نقص است.
سخن آخر
این روزها که تنش و استرس زیاد شده، بهتر است انجام مدیتیشن را در برنامه روزانه خود قرار دهید؛ چرا که برخورداری از فواید مدیتیشن حتی برای چند دقیقه در طول شبانه‌روز می‌تواند آرامش درونی را به شما هدیه کند.
با وجود انواع مدیتیشن، راه‌های زیادی برای انجام آن وجود دارد که باعث شده انجام مدیتیشن بسیار ساده شده و نیازی به هزینه و تجهیزات خاصی نداشته باشد. همان‌طور که در مقاله توضیح دادیم مدیتیشن می‌تواند باعث کاهش استرس، بهبود خواب و افزایش تمرکز و... شود که این موضوع می‌تواند در سلامت روح و روان شما اثرگذار باشد.
توجه داشته باشید هیچ دارایی در دنیا باارزش‌تر از روح و جسمتان نیست؛ پس به آن اهمیت دهید و برای خود وقت بگذارید. با تمرین مدیتیشن و تکرار جملات مثبت و زیبا می‌توانید بر مشکلات خود غلبه کنید و انرژی درونی خود را در مسیر حل مشکلات کنترل نمایید. همچنین با انجام مدیتیشن می‌توانید به جسم و روح خود، آرامش را هدیه ده
دیدگاه خود را ثبت نمایید.