قهوه چه تأثیری بر سردرد دارد؟

نکات کلیدی

• مقادیر کم قهوه (مانند آنچه در برخی مسکن‌های رایج وجود دارد) می‌تواند به کاهش درد سردرد کمک کند.
• در عین حال، مصرف قهوه ممکن است ریسک سردردهای مزمن و میگرن را افزایش دهد.
• اثر قهوه بر سردرد برای هر فرد متفاوت است، بنابراین بهتر است در مورد مقدار ایمن مصرف آن با توجه به شرایط جسمی و سابقه پزشکی خود با پزشک مشورت کنید.
• ارتباط میان کافئین و سردرد پیچیده است؛ چرا که کافئین می‌تواند هم به تسکین سردرد کمک کند و هم خود باعث ایجاد آن شود. تشخیص اینکه قهوه عامل اصلی سردرد شماست یا خیر، اغلب نیاز به آزمون و خطا دارد.

قهوه چگونه بر سردرد تأثیر می‌گذارد؟

تأثیر قهوه بر سردرد متغیر است؛ تحقیقات نشان داده‌اند که کافئین هم می‌تواند سردرد را درمان کند و هم آن را ایجاد یا تشدید نماید.

اینکه قهوه به کاهش سردرد کمک کند یا آن را بدتر کند، از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به عواملی همچون میزان مصرف کافئین و سابقه سردرد یا میگرن بستگی دارد.

آیا قهوه می‌تواند به کاهش سردرد کمک کند؟

بله. قهوه به عنوان یک مسکن (آنالژزیک) عمل می‌کند که می‌تواند درد را کاهش دهد یا تسکین دهد.

• مقادیر کم قهوه می‌تواند تسکین خفیفی از درد سردرد ایجاد کند.
• بسیاری از مسکن‌های بدون نسخه حاوی دوز پایینی از کافئین هستند، زیرا ترکیب کافئین با مسکن‌ها، اثر دارو را موثرتر می‌کند.
• مقدار کافئینی که می‌تواند به کاهش سردرد یا ایجاد آن منجر شود، در افراد مختلف متفاوت است و به نوع و علت سردرد بستگی دارد.
• در بیماران مبتلا به میگرن یا سردردهای تنشی، مقادیر مناسب کافئین در مسکن‌های متداول می‌تواند اثر درمانی دارو را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

با این حال، مصرف مسکن‌های حاوی کافئین باید با احتیاط و تنها در صورت نیاز باشد؛ زیرا ممکن است با مشکلاتی مانند:

• ایجاد یا تشدید سردرد
• مصرف بیش از حد دارو
• وابستگی به کافئین
• علائم ترک ناگهانی در صورت قطع مصرف

همراه باشد.

تحقیقات محدودی در مورد اینکه چه مقدار کافئین از منابعی مانند قهوه می‌تواند سردرد را کاهش دهد، وجود دارد. بنابراین خوددرمانی با قهوه یا نوشیدنی‌های کافئین‌دار همیشه بهترین راهکار نیست.

اگر سردردهای مکرر دارید، حتماً با پزشک یا داروساز مشورت کنید تا راهنمایی مناسبی درباره استفاده از کافئین یا داروهای حاوی آن برای درمان سردرد دریافت کنید.

آیا قهوه می‌تواند باعث سردرد شود؟

در حالی که تحقیقات نشان داده‌اند کافئین می‌تواند به درمان سردرد کمک کند، از سوی دیگر مشخص شده است که خودِ کافئین نیز می‌تواند عامل ایجاد سردرد باشد.

• کافئین یکی از شایع‌ترین محرک‌های حملات میگرنی است.
• مصرف مداوم کافئین می‌تواند عامل خطر برای سردردهای روزانه مزمن نیز باشد.

مطالعات نشان داده‌اند بین مصرف روزانه قهوه و سردردهای مزمن روزانه (سردرد در ۱۵ روز یا بیشتر در ماه، به مدت بیش از سه ماه) ارتباط وجود دارد. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا این موضوع به دلیل تشدید سردردهای موجود توسط کافئین است یا به دلیل سردرد ناشی از مصرف بیش از حد مسکن‌های حاوی کافئین.

از طرف دیگر، مصرف عادت‌وار کافئین می‌تواند باعث وابستگی شود. این موضوع در صورت قطع یا تأخیر در مصرف کافئین، منجر به سردرد ناشی از ترک می‌شود.

• به عنوان مثال، اگر یک روز مصرف قهوه یا نوشیدنی کافئین‌دار خود را حذف کنید، احتمالاً دچار سردرد ناشی از قطع کافئین خواهید شد.
• قطع ناگهانی کافئین (Cold Turkey) نیز می‌تواند باعث سردردهای شدید شود، زیرا بدن برای مدتی دچار علائم ترک خواهد شد.

علاوه بر این، مصرف طولانی‌مدت کافئین در افرادی که سابقه اختلالات سردرد یا میگرن دارند، می‌تواند مشکلات بیشتری ایجاد کند، از جمله:

• سردرد ناشی از مصرف بیش از حد داروهای مسکن حاوی کافئین
• سردرد ناشی از ترک کافئین
• تشدید سردردهای موجود

همچنین کافئین می‌تواند به طور غیرمستقیم باعث سردرد شود، زیرا بر جنبه‌های دیگر سلامت شما نیز اثر می‌گذارد:

• کافئین یک محرک است و با افزایش بیداری می‌تواند منجر به مشکلات خواب شود، که خود یکی از عوامل محرک میگرن است.
• از طرف دیگر، به دلیل اینکه کافئین خاصیت ادرارآور (دیورتیک) دارد، ممکن است باعث کم‌آبی بدن شود و همین موضوع نیز به تشدید یا شروع میگرن منجر گردد.

اثر کافئین بر سیستم عصبی

یکی از دلایلی که کافئین می‌تواند به کاهش درد سردرد کمک کند، تأثیر آن بر درک درد در سیستم عصبی است.

• ساختار شیمیایی کافئین شبیه به آدنوزین است؛ آدنوزین یک ماده طبیعی در بدن است که در فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف از جمله ادراک درد نقش دارد.
• به دلیل این شباهت، کافئین می‌تواند به گیرنده‌های آدنوزین در سلول‌های عصبی متصل شود.
• این موضوع باعث می‌شود آدنوزین نتواند به گیرنده‌های خود متصل شود و در نتیجه، کافئین می‌تواند ارسال پیام‌های درد توسط عصب را مسدود یا کاهش دهد.

از کجا بفهمیم کافئین برای ما مشکل‌ساز است؟

اینکه کافئین برای شما در زمینه سردرد مفید باشد یا مضر، به فرد و شرایط او بستگی دارد. تشخیص اینکه باید مصرف کافئین را کاهش دهید یا به طور کامل کنار بگذارید، معمولاً نیاز به آزمایش و خطا دارد.

• متخصصان توصیه می‌کنند افرادی که دچار سردردهای روزانه هستند، از مصرف کافئین خودداری کنند، زیرا می‌تواند به سردردهای مزمن و مداوم دامن بزند.
• افرادی که میگرن شدید یا مزمن دارند نیز بهتر است برای چند ماه کاملاً از کافئین پرهیز کنند.
• اما کسانی که تنها گاهی دچار سردرد یا میگرن می‌شوند، ممکن است بتوانند میزان کم تا متوسط کافئین (کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در روز) مصرف کنند، بدون اینکه مشکلی برایشان ایجاد شود.

نکته مهم این است که میزان مصرف کافئین باید ثابت و منظم باشد؛ یعنی مقدار مشخصی از کافئین هر روز در یک ساعت تقریباً مشابه مصرف شود تا بدن دچار علائم ترک نشود.

اگر شک دارید که کافئین عامل سردرد شماست، بهتر است برای مدتی مصرف آن را کنار بگذارید تا متوجه شوید آیا سردردهایتان برطرف می‌شوند یا خیر.

چگونه مصرف کافئین را کاهش دهیم؟

کاهش تدریجی میزان تحمل کافئین می‌تواند کمک کند تا با مصرف کمتر، همچنان از اثرات مثبت آن بهره ببرید.

• توصیه متخصصان این است که مصرف کافئین خود را هر هفته حدود ۲۵ درصد کاهش دهید تا بدن فرصت سازگاری پیدا کند و از بروز علائم ترک جلوگیری شود.
• در نهایت، بهتر است با یک متخصص سلامت یا پزشک مشورت کنید تا مشخص شود کافئین چگونه بر سردردهای شما اثر می‌گذارد و چه مقدار مصرف برای شما ایمن است.

یادداشتی از منوباز

کافئین یک ماده دوپهلو است؛ می‌تواند هم به کاهش سردرد کمک کند و هم باعث ایجاد یا تشدید آن شود. اگر سردردهای مزمن یا میگرن شدید دارید، پرهیز از کافئین بهترین انتخاب است. اما در صورت مصرف گاه‌به‌گاه، با مقدار کنترل‌شده و منظم، می‌تواند بی‌خطر باشد. کلید اصلی، تعادل، آگاهی از واکنش بدن، و مشورت با پزشک است.

اگر به دنبال سبک زندگی آگاهانه و تعادل بیشتر در سلامت جسم و ذهن هستید، مقالات منوباز را دنبال کنید و اولین گام را برای تغییر مثبت بردارید.