فرسودگی شغلی را چگونه تشخیص دهیم و چطور از بروز آن جلوگیری کنیم؟
آیا در محل کار احساس خستگی می‌کنین؟ فرسودگی شغلی، نوعی استرس مرتبط با کاره، یعنی حالتی که فرد دچار خستگی شدید جسمی، هیجانی و روانی میشه به‌طوری که تواناییش در انجام کارها کم میشه و از هویت شخصی‌اش فاصله می‌گیره. در واقع، فرسودگی شغلی، نوعی از فرسودگی روانیه که با فشارهای روانی یا استرس‌های مربوط به شغل و محیط کار همراه شده.
فرسودگی شغلی تشخیص پزشک نیست، بعضی از کارشناسان فکر می‌کنن که شرایط دیگه‌ای مانند افسردگی در پسِ فرسودگی شغلی قرار داره. محققان معتقدن که عوامل فردی، مثل ویژگی‌های شخصیتی و زندگی خانوادگی، روی افرادی که فرسودگی شغلی رو تجربه می‌کنن، تأثیرگذاره.
علت هر چی که باشه، فرسودگی شغلی روی سلامت جسمی و روانی تأثیر داره. حالا ببینیم چطوری میشه فهمید که آیا دچار فرسودگی شغلی شدین یا نه و اگه دچارش شدین راه چاره چیه؟
علائم فرسودگی شغلی
برای تشخیص فرسودگی شغلی از خودتون بپرسین که آیا:
- در کارتون بدبین یا منفی‌باف شدین؟
- خودتون رو به‌زور به سرکار می‌کشونین و برای شروع کار مشکل دارین؟
- نسبت به همکاران، مشتری‌ها یا مراجعه‌کنندگان حساس یا بی‌حوصله شدین؟
- انرژی لازم برای انجام کار رو ندارین؟
- تمرکزتون رو از دست دادین؟
- از دستاوردهاتون راضی نیستین؟
- نسبت به شغلتون احساس ناامیدی می‌کنین؟
- برای بهتر کردن حالتون از غذا، مواد یا الکل استفاده می‌کنین؟
- روال خوابتون تغییر کرده؟
- از سردردهای غیرقابل‌توجیه، مشکلات معده، روده و مشکلات جسمی دیگر رنج می‌برین؟
اگه به هر یک از این سؤالات پاسخ مثبت دادین، ممکنه دچار فرسودگی شغلی شده باشین. مشاوره با پزشک یا روان‌شناس در این زمینه می‌تونه بهتون کمک کنه، چون ممکنه این علائم با افسردگی هم مرتبط باشن.
عواملی که موجب فرسودگی شغلی میشن:
فرسودگی شغلی می‌تونه ناشی از عوامل مختلفی باشه، از جمله:
-
نبود کنترل شخصی.
بیشتر افراد برای تصمیم‌گیری در چگونگی انجام وظایف شغلی‌شون دچار استرس میشن حالا اگه کارمندی احساس محدودیت هم داشته باشه به‌احتمال بالایی نتونه در تصمیم‌گیری‌های مهمی که روی شغلش تأثیر گذاره، درست عمل کنه مثل برنامه‌ریزی، انجام وظایف یا حجم کاری؛ این افراد بیشتر در معرض ابتلا به فرسودگی شغلی قرار دارن. بر همین اساس کمبود امکانات یکی از عوامل مهم در بروز فرسودگی شغلی هست.
-
انتظارات شغلی نامشخص.
اگه در مورد میزان اختیاراتی که دارین یا انتظاراتی که سرپرست یا دیگران ازتون دارن، درست توجیه نشدین، احتمالاً در محل کار احساس راحتی نمی‌کنین و اعتمادبه‌نفس داشتن و لذت‌بردن از کار براتون سخت‌تر میشه.
-
رفتار غیرمنصفانه.
شاید در محلی کار می‌کنین که رفتاری ناعادلانه باهاتون دارن و بهتون زور میگن، احساس می‌کنین مورد بی‌توجهی و بدرفتاری از طرف همکاران قرار گرفتین یا رئیستون دستاوردهای کاری‌تون رو به رسمیت نمی‌شناسه و آن‌طور که بایدوشاید ازتون قدردانی نمی‌کنه. خب، این شرایط در نهایت باعث بروز فرسودگی شغلی میشن.
-
حجم کاری زیاد و غیرقابل‌کنترل.
وقتی حجم کاری غیرقابل‌کنترل باشه، حتی خوش‌بین‌ترین کارکنان هم احساس ناامیدی می‌کنن. احساس خستگی بیش‌ازحد می‌تونه به‌سرعت منجر به خستگی و فرسودگی شغلی بشه.
برای اینکه جلوی خستگی بیش از حد و مریض شدن از کار زیاد رو بگیری: چگونه ساعت ها پشت کامپیوتر بنشینیم و همچنان سالم بمونیم؟
-
عدم حمایت اجتماعی.
اگه در محل کار و زندگی شخصی‌تون احساس تنهایی می‌کنین، ممکنه بیشتر دچار استرس بشین.
-
عدم تعادل بین کار و زندگی.
اگه تمام وقتتون رو صرف کار می‌کنین پس دیگه انرژی لازم برای وقت‌گذرانی با خانواده و دوستانتون رو ندارین، این مورد خیلی زود شما رو از پا در میاره.
دنبال راهی باشین که تعادل بین کار و زندگی رو برقرار کنیم؛ تعادل بین کار و زندگی چطور به دست میاد؟ فواید و راهکارها
عوامل بروز فرسودگی شغلی
ممکنه عوامل زیر باعث فرسودگی شغلی بشن:
- مسئولیت کاری سنگینی دارین و ساعات طولانی کار می‌کنین
- با ایجاد تعادل بین کار و زندگی دست‌وپنجه نرم می‌کنین،
- در یک حرفۀ آشفته مثل خدمات درمانی کار می‌کنین،
- احساس می‌کنین که کنترل کمی روی کارتون دارین یا اصلاً کنترل ندارین.
پیامدهای فرسودگی شغلی
نادیده‌گرفتن فرسودگی شغلی می‌تونه عواقب مهمی داشته باشه، از جمله:
- استرس
- خستگی
- فراموشی
- بی‌خوابی
- عصبانیت و تحریک‌پذیری
- سوءمصرف الکل یا مواد
- بیماری قلبی
- فشارخون بالا
- دیابت نوع 2
- آسیب‌پذیری در برابر بیماری‌ها
مدیریت فرسودگی شغلی
-
گزینه‌هاتون رو مورد بررسی قرار بدین و نگرانی‌های خاص رو با سرپرستتون مطرح کنین.
شاید بتونین برای تغییر انتظارات غیرمنطقی، دستیابی به مصالحه یا راه‌حل با همدیگه همکاری داشته باشین. سعی کنین اهداف و برنامه‌هاتون برای کارهایی که در اولویت هستن باشه و موارد نه‌چندان مهم رو در صف انتظار بذارین.
-
دنبال حمایت باشین.
با همکاران، دوستان یا عزیزانتون در تماس باشین، حمایت و همکاری در مواقع مقابله با چالش‌ها بهتون کمک می‌کنه. اگه به برنامۀ کمک و همفکری با کارکنان دسترسی دارین، از خدماتشون استفاده کنین.
شاید براتون مفید باشه؛ 15 شغل مناسب برای افراد با روحیه‌ی بسیار حساس
-
دنبال یه فعالیت آرامش‌بخش باشین.
برنامه‌هایی که می‌تونن به کم‌شدن استرس کمک کنن، مثل یوگا، مدیتیشن یا تای‌چی.
-
کمی ورزش کنین.
ورزش کردن و داشتن فعالیت بدنی منظم در مقابله بهتر با استرس بهتون کمک می‌کنه و می‌تونه ذهنتون رو از مسائل کاری دور نگه داره.
-
به‌اندازه کافی بخوابین.
وقتی بدنتون دچار کمبود خواب میشه دچار استرس میشین، خواب سلامتی رو بازیابی می‌کنه. خواب خوب شبانه باعث میشه که روز بعد هشیارتر و باانرژی‌تر باشین.
-
ذهن‌آگاهی
ذهن‌آگاهی یا حضور ذهن یعنی آگاهی از افکار، رفتار، هیجانات و انگیزه‌ها. ذهن‌آگاهی یه فرایند روانشناختیه یعنی عمل تمرکز بر جریان نفس و آگاهی دقیق از آنچه در هر لحظه احساس می‌کنین، بدون هیچ تفسیر یا قضاوتی. در یه محیط شغلی، این تمرین شامل صبور بودن در مواجهه با شرایط مختلفه.
کلام آخر
اجازه ندین یه شغل سخت یا بی‌پاداش سلامتتون رو ضعیف کنه یا به خطر بندازه. اگه دچار فرسودگی شغلی شدین و در پیداکردن راه‌حل با مشکل روبرو هستین یا فکر می‌کنین ممکنه دچار بیماری افسردگی بشین، بهتره دنبال یه فرد متخصص بگردین، صحبت با یه متخصص بهداشت روان بهتون کمک می‌کنه تا استراتژی‌های موردنیاز برای پیشگیری و درمان فرسودگی شغلی رو متوجه بشین و به‌موقع جلوی عواقب منفی‌اش رو بگیرین.
نظرات