چه چیزهایی درباره مرحله انکار در فرایند سوگواری باید بدانیم؟
افرادی که به‌تازگی عزیزی را از دست داده‌اند ممکن است در پردازش و پذیرش این فقدان دچار مشکل شوند. گاهی اوقات ممکن است فراموش کنند که فرد دیگر در کنارشان نیست یا بخشی از زندگی آن‌ها نیست. این ویژگی‌ها نشان‌دهنده مرحله انکار در فرایند سوگواری است، که بخشی طبیعی از این فرایند محسوب می‌شود.
دکتر ایمی داراموس، روانشناس بالینی دارای مجوز، توضیح می‌دهد: «انکار زمانی است که یک فقدان هنوز واقعی به نظر نمی‌رسد. شما می‌دانید که این فقدان رخ داده، اما احساس واقعی بودن نمی‌کند.» همچنین ممکن است پس از، از دست دادن چیزهای مهم دیگری در زندگی‌مان، مانند شغل، کسب‌وکار، دوستی یا رابطه، دچار سوگواری و انکار شویم.
در اینجا به‌صورت دقیق‌تر به مرحله انکار در فرایند سوگواری می‌پردازیم. همچنین ویژگی‌های انکار را بررسی کرده و چند استراتژی مقابله‌ای که ممکن است مفید باشند را ارائه می‌دهیم.
بیشتر بخوانید: چگونه پنج مرحله سوگ می‌توانند به پردازش یک فقدان کمک کنند؟
مرور پنج مرحله سوگواری
مفهوم مراحل سوگواری برای اولین بار توسط روانپزشک دکتر الیزابت کوبلر-راس معرفی شد. او در کتاب خود به نام "در باب مرگ و مردن" که در سال ۱۹۶۹ منتشر شد، نظریه‌ای ارائه کرد که بر اساس آن افراد سوگواری را در پنج مرحله تجربه می‌کنند:
دکتر کوبلر-راس یکی از پزشکانی است که چهره پزشکی را دگرگون کرد. دلیل این امر این است که کار او به متن استانداردی برای متخصصانی تبدیل شد که با بیماران مبتلا به بیماری‌های لاعلاج و خانواده‌های آن‌ها کار می‌کردند.
علاوه بر محافل آکادمیک، نظریه دکتر کوبلر-راس در فرهنگ عامه نیز شناخته شده است.
از زمان ارائه اولیه این نظریه، تحقیقات بیشتری درباره فرایند سوگواری انجام شده است. بر اساس این تحقیقات، درک کنونی این است که افراد لزوماً به‌صورت مرحله‌ای سوگواری نمی‌کنند و ممکن است همه این احساسات را تجربه نکنند.
در واقع، سوگواری می‌تواند فرایندی پیچیده و نامنظم باشد و هر کس به‌طور متفاوتی به آن واکنش نشان می‌دهد. با این حال، این نظریه به ما کمک می‌کند تا روش‌های متداولی که افراد ممکن است سوگواری را تجربه کنند، از جمله انکار، بهتر درک کنیم.
مرحله انکار در سوگواری
در مرحله انکار سوگواری، ممکن است به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه در پذیرش فقدان دچار مشکل شویم. زمانی که با یک فقدان مواجه می‌شویم، به‌ویژه اگر ناگهانی باشد، ممکن است احساس کنیم دنیا زیر و رو شده است.
فقدان می‌تواند بر زندگی روزمره یا حتی هویت ما تأثیر بگذارد. برای مثال، اگر همسر خود را از دست داده باشیم، ممکن است روال زندگی روزانه، خانه و حتی هویت ما به‌عنوان همسر تحت تأثیر قرار گیرد.
انکار یک مکانیزم دفاعی است که به کاهش درد فقدان کمک می‌کند. این واکنش مغز برای محافظت از ما در برابر درد است تا زمانی برای سازگاری با واقعیت جدید داشته باشیم. معمولاً انکار بلافاصله پس از یک فقدان تجربه می‌شود، زیرا مغز در حال پردازش آن است.
افراد ممکن است در مرحله انکار علاوه بر انکار، احساساتی مانند غم، خشم، گناه، یا اضطراب را نیز تجربه کنند، زیرا شروع به مواجهه با واقعیت جدید خود می‌کنند.
دکتر ایمی داراموس می‌گوید:
مرحله انکار زمانی است که فقدان غیرواقعی به نظر می‌رسد. اگر این مرحله به شما فرصت دهد تا به‌آرامی به مرحله بعدی زندگی خود وارد شوید، می‌تواند سالم باشد.
ویژگی‌های مرحله انکار در سوگواری
مرحله انکار سوگواری با تجربیات زیر همراه است:
- احساس شوک یا بی‌حسی عاطفی
- سردرگمی و گیجی
- بسته شدن و ناتوانی در پردازش احساسات
- فراموش کردن فقدان
- باور نداشتن به وقوع فقدان
- اجتناب از یادآوری فقدان
- خواب بیشتر از حد معمول
- به تعویق انداختن مواجهه با فقدان و پیامدهای آن
- مشغول نگه‌داشتن خود برای اجتناب از فکر کردن به فقدان
- درگیر رفتارهای بی‌هدف و پرت شدن حواس به‌راحتی
- تمرکز بر نیازهای دیگران به جای نیازهای خودمان
- فکر کردن یا گفتن جملاتی مانند «من خوبم» یا «همه چیز خوب است»
- استفاده از موادی مانند الکل یا دارو برای فرار از واقعیت
احساس مرحله انکار در سوگواری چگونه است؟
دکتر داراموس مثال‌هایی از احساس انکار هنگام سوگواری برای از دست دادن، مانند یک جدایی بد یا مرگ عزیز، ارائه می‌دهد:
- داشتن تمایل شدید برای تماس با فردی که فوت کرده یا دیگر بخشی از زندگی‌مان نیست.
- فکر کردن به شوخی‌ای که فرد از آن لذت می‌برد و سپس درک اینکه نمی‌توانیم آن را با او به اشتراک بگذاریم.
- بیدار شدن صبحگاهی و به یاد آوردن اینکه فرد دیگر آنجا نیست.
- احساس اینکه فرد هنوز با ماست یا هرگز ما را ترک نکرده است.
- انتظار دیدن فرد و سپس درک اینکه این اتفاق نمی‌افتد.
- نخواستن درآوردن حلقه ازدواج پس از پایان ازدواج یا فوت همسر.
- تلاش برای پیدا کردن راه‌هایی برای بازگشت به یک رابطه گذشته حتی اگر ایده خوبی نباشد.
مقابله با مرحله انکار در سوگواری
دکتر داراموس راهکارهایی برای کمک به افراد در مقابله با مرحله انکار سوگواری ارائه می‌دهد:
- زمان دادن به خود: زمان مهم‌ترین عامل التیام سوگواری است. هر فرد در زمان‌بندی خود بهبود می‌یابد و برخی افراد بیشتر از دیگران برای مقابله زمان نیاز دارند. بهبود اغلب به‌صورت تدریجی و روزانه اتفاق می‌افتد، نه به‌صورت یکباره.
- نگاه به آینده: پس از یک فقدان، تصور آینده ممکن است دشوار باشد. اما با آماده شدن، ممکن است بتوانیم به آینده فکر کنیم. می‌توانیم با گام‌ها یا برنامه‌های کوچک و قابل مدیریت شروع کنیم.
- نگهداری یک دفتر یادداشت: برخی افراد نوشتن را مفید می‌دانند، اما باید مراقب باشیم از آن به‌گونه‌ای استفاده نکنیم که در گذشته گیر کنیم.
- دریافت کمک در صورت ناتوانی در مقابله: سوگواری تا زمانی که باعث ناتوانی طولانی‌مدت یا آسیب به خود نشود، طبیعی است. مشاوره سوگواری می‌تواند به ما در پردازش و پذیرش فقدان کمک کند.
یادداشتی از منوباز
افرادی که به‌تازگی فقدانی را تجربه کرده‌اند، ممکن است سوگواری و انکار را تجربه کنند. با شروع پردازش فقدان، ممکن است احساسات دیگری مانند خشم، اندوه، پشیمانی یا گناه نیز ظاهر شوند.
هرچند سوگواری دشوار و دردناک است، اما بخشی طبیعی از زندگی محسوب می‌شود. با گذشت زمان و پردازش فقدان، افراد می‌توانند آن را بپذیرند و به جلو حرکت کنند. مشاوران می‌توانند در این مسیر به افراد کمک کنند و از طریق مشاوره سوگواری این فرایند را تسهیل کنند.
بیشتر بخوانید: قدرت نماز و مدیتیشن (مراقبه)
دیدگاه خود را ثبت نمایید.