تصویر بدن چیست؟ تاثیر تصویر بدنی منفی و مثبت بر سلامت روان
تصویر بدن و تاثیر آن بر سلامت روان
تصویر بدن، تصوریه که هر شخص از فیزیک بدن خودش داره حالا چه از نظر ذهنی باشه و چه از نظر بصری. تصویر بدنی شامل تمام افکار و احساساتی میشه که هر فرد دربارۀ ظاهر خودش داره، این افکار می‌تونن بر سلامت روان و جنبه‌های مختلف رفتار و زندگی فردی تاثیرگذار باشن. وقتی فردی از تصویر بدنی خودش رنج ببره، این نارضایتی بر سلامت روحی و جسمی‌اش اثرات منفی می‌ذاره. تصویر منفی بدن می‌تونه منجر به افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن یا بدفُرمی بدن بشه که در این شرایط رفتن به جلسات مشاوره با افراد متخصص توصیه میشه.
تصویر بدن چیست؟
تصویر بدن همان چیزیه که وقتی در آینه نگاه می‌کنین یا وقتی که خودتون رو در ذهنتون مجسم می‌کنین می‌بینین و به آن فکر و درباره‌‌اش احساس خاصی رو تجربه می‌کنین.
تصویر ادراک شده از بدن یه فرد اینه که اون‌ها خودشون رو در چشم ذهنشون چطور می‌بینن. درواقع این تصویر شامل احساسات شما نسبت به ظاهرتونه. تصویر واقعی بدن افراد با تصویر بدنی توی ذهن اون‌ها فرق داره. شاید خودشون رو واقعی‌تر یا خیلی متفاوت‌تر از برداشتی که دیگران از خودشون دارن، ببینن. وقتی فرد دید دقیقی از خودش نداشته باشه، دچار یه اختلال روانی به اسم تصویر بدنی مخدوش میشه که یعنی بین واقعیت و ادراک اختلاف وجود داره. شدیدترین این موارد وضعیتی به نام اختلال بدشکلی بدنیه که در اون حالت افراد غرق در خطاهای سوء درمورد ظاهر فیزیکی خودشون میشن.
برای اینکه مبتلا به اختلال بدشکلی بدن تشخیص داده بشین، باید معیارهای علائم در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی رو داشته باشین. این راهنمای چاپ انجمن روانپزشکی آمریکا توسط ارائه‌دهندگان خدمات سلامت روان برای تشخیص ناراحتی‌های روانی استفاده میشه.
معیارهای اولیه برای تشخیص اختلال بدشکلی بدن عبارتند از:
- داشتن دغدغۀ فکری یا چند نقص جسمی یا کمبود جزیی در ظاهر فیزیکی که قابل مشاهده نیست یا برای دیگران ناچیز به نظر می‌رسه.
- در مرحله‌ای از دوره اختلال، فرد در واکنش به نگرانی‌های ظاهری، رفتارهای تکراری انجام میده، مثلاً مقابل آینه ایستادن یا مقایسۀ ظاهر خود با دیگران.
پزشکان همچنین بررسی می‌کنن که آیا بدشکلی عضلانی به‌واسطه تعریف دغدغۀ فکری فرده که ساختار بدنی‌اش خیلی کوچیکه یا به‌اندازه کافی عضلانی نیست، یا علت دیگه‌ای داره.
همۀ ما به درک خود از بدن یا تصویر بدنمون واکنش نشان می‌دیم. به‌طورکلی، هرچی تصویر ایده‌آل ما از بدن واقعی‌تر باشه، رفتار ما با بدن مثبت‌تره. بعضی آدم‌ها یه تصویر ایده‌آل از بدن دارن که قابل دستیابیه، درحالی‌که بعضی‌ها تصویر ایده‌آل بدنشون اون‌قدر غیر واقعیه که هیچ‌وقت با حضور در باشگاه، داشتن رژیم غذایی یا حتی جراحی پلاستیک هم نمی‌تونن بهش برسن. بیشتر مردم از نظر ژنتیکی طوری طراحی نشدن که شبیه بدن‌هایی باشن که توی مجلات مد و توی فیلم‌ها می‌بینین.
تاثیر تصویر بدن بر سلامت روان چیه؟
در جامعه ما، ظاهر یه فرد اولین موردیه که توسط دیگران ارزیابی میشه. امروزه فُرم ایده‌آل ظاهری برای زنان یه بدن زنانه باریک با موهای پرپشت و لخته و برای مردان قدبلند، هیکل خوش‌فرم و لاغره. بیشتر اون‌ها بدون رعایت رژیم غذایی و ورزش نمی‌تونن بدن ژنتیکی‌شون رو برای رسیدن به این ایده‌آل‌ها تغییر بدن. نارضایتی از بدن زمانی به وجود میاد که فرد علی‌رغم تلاش زیاد برای تغییر بدنی، نمی‌تونه به این سطح از جذابیت تعیین‌شدۀ اجتماعی برسه.
وقتی بدن واقعی فرد با تصاویر بدن ایده‌آل اون مطابقت نداشته باشن، اغلب منجر به مشکلات سلامت روان مثل اختلالات خوردن، اختلالات خُلقی و اختلالات اضطرابی میشه. اختلالات جدی خوردن حول نگرانی‌های مربوط به تصویر بدن متمرکزه. کسانی که با بی‌اشتهایی و پرخوری عصبی دست‌وپنجه نرم می‌کنن، به روش‌های غیرمنطقی و رفتارهای خطرناکی مانند گرسنگی دادن به خود، استفراغ خودخواسته (عمدی)، ورزش بیش از حد و استفاده از ملین‌ها روی میارن. اغلب اوقات، تصویر و وزن اون‌ها تنها چیزهایی هستن که روشون کنترل دارن چون به طور مدام از افسردگی یا اضطراب زمینه‌ای رنج می‌برن.
ما از لحاظ سابقه، مسائل مربوط به تصویر بدن و اختلالات خوردن رو به‌عنوان نگرانی زنان در نظر گرفتیم، بااین‌حال در سال‌های اخیر متوجه شدیم که مردان هر روز بیشتر و بیشتر با نارضایتی از بدن سروکار دارن. بدشکلی عضلانی در مردان بیشتر از زنان نگران‌کننده است؛ چون برای اصلاح کردن فُرم فیزیک بدنشون باید بیش از حد ورزش کنن و خورد و خوراکشون شدیداً محدودیت باشه. با اینکه اختلالات خوردن آشکارا با مسائل سلامت روان و تصویر بدن ارتباط داره، اما خطراتش به همین‌جا ختم نمیشه.
کسانی که دارای اختلالات تصویر بدنی هستن در معرض خطر اختلالات اضطرابی، اختلالات مصرف مواد، اختلالات خُلقی و کاهش عزت‌نفس هم قرار دارن. اَنگ (برچسب) چاقی یا وزن زیادی به‌عنوان خطری برای بروز افسردگی، اضطراب و نارضایتی از بدن ثبت شده؛ اما گاهی تعیین اینکه آیا افسردگی و اضطراب از ابتدا بوده یا مسائل مربوط به تصویر بدن بعداً موجب بروز اون شده مشکله. صرف‌نظر از این مورد، یه چرخۀ معیوب از بیماری روانی و اختلالات خوردن وجود داره که هر دو باید به طور هم‌زمان درمان بشن تا فرد کاملاً بهبود پیدا کنه. هنگامی که فردی از وزن یا ظاهر خودش ناراضیه، اغلب در موقعیت‌های اجتماعی احساس غم، افسردگی و اضطراب می‌کنه. این موضوع می‌تونه منجر به انزوای اجتماعی، خودگویی منفی یا گفتار درونی و پرخوری بشه. این رفتارها همگی باعث تداوم درک منفی از خود میشن.
احتمالاً براتون جالب باشه؛ اهمیت نوع رابطه با بدن؛ با دوستی با بدنتون سالم بمونین!
برای نوجوانان، شروع دوران بلوغ می‌تونه به دلیل تغییر بدنی‌شون اختلال خُلقی ایجاد کنه. این یه زمان معمول برای تجربۀ تصویر منفی بدن همراه با اضطراب و افسردگیه. در مراحل بعدی زندگی گاهی پذیرفتن خطر هم وجود داره.
برای زنان، بارداری و دورۀ پس از زایمان اغلب زمانیه که می‌تونه دید منفی نسبت به بدن فرد ایجاد کنه. رسانه‌ها این موضوع رو با تصاویری از افراد مشهور که در کنار نوزادان خود با اندامی زیبا و به‌ظاهر کامل عکس می‌گیرن، تقویت می‌کنه. با افزایش سن، بدن ما دچار تغییر میشه و فرصت دیگه‌ای برای خودگویی منفی، غمگین بودن و افسردگی به دلیل ظاهرشدن موهای خاکستری، چین و چروک‌ها و فهمیدن این موضوع که بدن ما توانایی کمتری نسبت به گذشته داره، به وجود میاره.
آیا تصویر بدن بر سلامت جسمانی هم تاثیرگذاره؟
اینکه فرد از داشتن بدن خود چه احساسی می‌کنه و چه درکی از ظاهرش داره، می‌تونه تاثیر مستقیمی بر سلامت جسمانی هم داشته باشه. احتمال خیلی کمی هست فردی که نسبت به ظاهرش احساس بد یا بازخورد منفی داره، از ورزش کردن در جمع، مراجعه به پزشک یا شرکت در فعالیت‌های اجتماعی احساس راحتی کنه.
کسانی که سطح رضایت بدنی پایین‌تری نسبت به خودشون دارن، به‌طورکلی موقع ورزش هم سطوح پایین‌تری از احساس خوشی نصیبشون میشه. همه اینها می‌تونه منجر به پیامدهای جسمی منفی برای فرد بشه که فقط به بدتر شدن تصویر ذهنی‌اش کمک می‌کنن. وقتی فردی نسبت به خود و ظاهرش این‌قدر احساس بدی داشته باشه که از مراجعه به پزشک بترسه، تاثیر این ترس بر سلامتی اون می‌تونه خیلی مضر باشه. این بیماران به دلیل ترس، نحوه درمان برای پیشگیری از اضافه‌وزن، غربالگری‌های بهداشتی برای تشخیص سرطان، دیابت و فشارخون بالا رو از دست میدن.
تصویر بدن مثبت
داشتن یه تصویر مثبت از ظاهر بدن تقریباً روی همۀ جنبه‌های زندگی فرد تاثیر به سزایی داره. فردی که تصویر مثبتی از بدنش داره، دارای درک واضح و درستی از شکل بدنش هست که دیگران هم با اون موافقن. وقتی فرد یاد می‌گیره که خودش رو بر اساس ترکیبی از عناصر در مقایسه با ظاهر بیرونی‌اش ارزیابی کنه، احتمال بیشتری داره که تصویر بدنی مثبتی داشته باشه.
فردی که تصویر بدنی مثبتی داره، خودش رو می‌پذیره و متوجه میشه که ظاهرش فقط یکی از جنبه‌های شخصیت اونه. پس از شکل ظاهریش راضیه و قبولش داره، حتی اگه با تصویر رسانه‌ها و آنچه مطلوب خانواده و دوستانش هست مطابقت نداشته باشه. اجتناب از مقایسه و کمال‌گرایی، شروع خوبی برای ایجاد یه تصویر بدنی سالم هست. اگه خودمون رو با دیگران مقایسه کنیم و از خودمون انتظار داشته باشیم که کامل باشیم، هیچ‌وقت از چیزی که در آینه می‌بینیم راضی نخواهیم شد. سبک زندگی سالم، رژیم غذایی متعادل و ورزش کردن با تصویر مثبت از بدن ارتباط داره.
قدردانی از توانایی‌های بدن به اندازۀ دوست داشتن ظاهرمون اهمیت داره. برای مثال؛ مادری که قدردان بدنشه چون می‌تونه زندگی جدیدی به نوزادش بده، مردی که می‌تونه با پسرش بیسبال بازی کنه و از این بابت قدرشناسه و دختر نوجوانی که عاشق رقصیدنه.
یکی از کارهایی که به داشتن تصویر بدن مثبت کمک می‌کنه استفاده از قانون جذب هست؛ 10 گام جذب زیبایی، زیباتر شدن با قانون جذب ممکنه؟
چرا داشتن تصویر مثبت بدن مهم است؟
یک تصویر مثبت از بدن بر احساس ما نسبت به خودمون تاثیر می‌ذاره. زنانی که تصویر بدنی مثبتی دارن، از سلامت جسمانی و روانی بیشتری برخوردار هستن. دختران و زنانی که افکار و احساسات منفی درمورد بدنشون دارن بیشتر در معرض ابتلا به برخی بیماری‌های روانی مثل اختلالات خوردن و افسردگی هستن. این موضوع حتی بر سطح اعتمادبه‌نفس و نحوه تعامل در روابطمون هم مؤثره.
این موضوع به اون معنا نیست که خوب به‌نظررسیدن، بد باشه. این یعنی اینکه ارزش ما خیلی بیشتر از تطبیق ظاهرمون با استانداردهای زیبایی جامعه هست. وقتی اعتمادبه‌نفسمون بالا بره، بخشی از آنچه هستیم و انجام می‌دیم میشه. این امر به روابط شخصی و سرمایه‌گذاری‌های حرفه‌ای و حتی دنبال‌کردن سرگرمی‌ها خیلی کمک می‌کنه. همۀ اینها باعث میشه فردی راضی‌تر و سالم‌تری باشیم.
تصویر بدنی منفی
همۀ ما حداقل یه بار با کسی آشنا شدیم که تصویر بدنی منفی‌ای داره و از ظاهرش احساس بدی بهش دست میده و خجالت می‌کشه. این فرد سعی می‌کنه پشت لباس‌های گشاد پنهان بشه، از ظاهر خودش انتقاد می‌کنه و از فعالیت‌هایی مانند شنا، گرفتن عکس‌های خانوادگی یا هر چیز دیگه‌ای که باعث بشه دیگران متوجه فرم بدن اون بشن، دوری می‌کنه. این فرد به دلیل نوع نگاه دیگران نسبت به خودش، تعامل و کسب تجربه رو از دست میده. وقتی چیزی در زندگی فردی که تصویر بدنی منفی داره خوب پیش نمیره، معمولاً اون رو به ظاهرش نسبت میده. این باور این ذهنیت رو در اون‌ها تقویت می‌کنه که باید ظاهرشون رو تغییر بدن تا شادتر و موفق‌تر باشن.
ویژگی‌های تصویر بدن منفی:
- دغدغۀ فکری در مورد وزن و فُرم بدن
- نارضایتی از بدن
- داشتن احساسات منفی در مورد بدن مثل خویشتن پذیری، شرم، گناه یا اضطراب
- داشتن نظرات منفی در مورد اندازه و شکل فیزیک بدن
- احساس ناراحتی یا پریشانی از کوچک‌ترین افزایش وزن بدن
- درگیرشدن در رفتارهای ناسالم برای اصلاح بدن مثل رژیم غذایی غلط، استفراغ عمدی، مصرف ملین یا سیگارکشیدن
چرا داشتن تصویر منفی بدن مضر است؟
وقتی که تصور منفی از ظاهر فرد با رژیم غذایی یا سایر رفتارهای ناسالم که برای بهبود ظاهر طراحی شدن همراه بشه، می‌تونه برای سلامتی و رفاه عمومی فرد ایجاد خطر کنه. این خطرات می‌تونن از اعتمادبه‌نفس ضعیف تا اختلالات در خوردن ادامه داشته باشن.
یاد بگیر با ظاهرت کنار بیای و اون رو دوست داشته باشی، به خاطر خودت! «بدن تو دوست داشته باش! نگاه مثبت یا بی‌طرفانه به بدن، کدوم درسته؟»
نمونه‌هایی از پیامدهای یه تصویر منفی از بدن:
- عزت‌نفس ضعیف
- دور شدن از روابط اجتماعی
- اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی
- مسائل مربوط به‌سلامت
- افسردگی
- اضطراب
- بدفُرمی بدن
- دیسمورفی عضلانی
- عملکرد شغلی ضعیف
- مشکلات تحصیلی
- فشار مالی
ممکنه افراد از عواقب قابل‌توجهی در ارتباط با تصویر منفی بدن رنج ببرن. زمانی که تمرکز اصلی فرد روی ظاهر و نحوۀ اصلاح اون باشه، تمرکز بر روی شغل یا مسئولیت‌های تحصیلی سخت میشه. اگه عملکرد شغلی اون‌ها آسیب ببینه، تصویر بدنی منفی منجر به عواقب مالی هم میشه. مسائل مالی هم زمانی به وجود میان که برای محصولات رژیمی، مکمل‌ها، برنامه‌های تناسب‌اندام، لوازم آرایشی و حتی جراحی پلاستیک هزینه بشه.
این عواقب افراطی‌ترین چیزهایی هستن که اغلب مردم در مواردی باهاش سروکار دارن. همۀ ما روزهایی رو داریم که بعد از بیدارشدن از خواب احساس خوب به‌نظررسیدن نمی‌کنیم، صورتمون جوش زده یا موها‌مون وز شده و شلوار جین مورد علاقه‌مون کمی تنگ به نظر می‌رسه؛ اما اینها نباید باعث بشن که خودمون رو آدم بدی بدونیم و تمام روز بابتشون وسواس به خرج بدیم.
اختلالات سلامت روان مرتبط با تصویر بدنی منفی:
تاثیر تصویر منفی بدن فراتر از چیزهاییه که فرد از ظاهر لباس شنا یا مدل موی جدیدش خوشش نیاد. این اختلالات در نحوه نگرش فرد نسبت به دیگران و در مقایسه با معیارهای جذابیت اجتماعی می‌تونه منجر به اختلالات سلامت روان بشه.
تصویر منفی بدن می‌تونه منجر به شرایط زیر در سلامت روان بشه:
- بی‌اشتهایی
- بولیمیا (پُرخوری عصبی)
- دیابولیمیا (بیماران دیابتی نوع یک که مصرف انسولین خود رو برای کاهش وزن تغییر میدن)
- دیسمورفی عضلانی یا بدن
- اضطراب
- افسردگی
- خود آسیبی
چگونه می‌توانید تصویر بدنی خود رو بهبود ببخشید؟
افرادی که تصویری منفی از بدنشون دارن ممکنه به برنامه‌ای مداوم برای تغییر شکل واقعی بدنشون رو بیارن. این رویکرد شاید باعث بشه افراد تمرینات و رژیم‌های ناسالم ورزشی و تغذیه‌ای رو دنبال کنن، به این امید که تغییرات در شکل ظاهری بدن، احساسات منفی اون‌ها رو کمتر کنه. افرادی که تصویر بدنی منفی دارن، بیشتر دچار اختلالات خوردن و شرایط مرتبط با اون میشن.
کارهایی که می‌توانید برای کمک به فردی با تصویر بدنی ضعیف انجام دهید:
- دربارۀ بدنتون با دید مثبت حرف بزنین و خودپذیری رو تمرین کنین.
- در مورد جنبه‌های مثبت شخصی که از او قدردانی می‌کنین بدون توجه به ظاهرش گفت‌وگو کنین.
- از دنبال‌کردن سایت‌های رسانه‌های اجتماعی که باورهای نادرست در مورد ایده‌آل‌های زیبایی رو تقویت می‌کنن، خودداری کنین و سایت‌هایی رو دنبال کنین که مشوق مثبت‌اندیشی و خودپذیری هستن.
- از حرف‌زدن دربارۀ چاقی و عیوب ظاهری، شرمساری از شکل بدن و قضاوت دیگران برای ظاهر خودداری کنین.
- در نهایت از دوستتون بخواین که با یه پزشک متخصص مشورت کنه.
آمار تصویر بدن
اطلاعات زیادی در مورد تاثیر تصویر بدن بر سلامت روان و خطرات ایجاد اختلال خوردن وجود داره. شیوع نارضایتی از بدن در کودکان، نوجوانان، مردان و زنان زیاد شده، شواهد زیادی تاثیرات نقش اَنگ چاقی و ارزش‌گذاری بیش از حد اجتماعی-فرهنگی بر روی لاغری رو در ایجاد اختلال تصویر بدن تأیید می‌کنن.
آمارهای مرتبط با تصویر بدن عبارتند از:
- شناخته‌شده‌ترین عامل محیطی در ایجاد اختلالات خوردن، ایده‌آل‌سازی لاغری در جامعه است.
- اَنگ اجتماعی چاقی تهدید قابل‌توجهی برای سلامت روانی و جسمی هست. این به‌عنوان یه عامل خطر مهم برای افسردگی، عزت‌نفس پایین و نارضایتی از بدن ثبت شده.
- مادرانی که تصویر بدنی منفی دارن و بیش از حد نگران وزن خود هستن، کودکانشون در بلوغ و بزرگسالی بیشتر در معرض خطر الگوبرداری غلط از نگرش‌ها و رفتارهای مضر هستن.
- در سن ۶ سالگی، دختران به‌خصوص شروع به ابراز نگرانی در مورد وزن یا فُرو فیزیکی خود می‌کنن.
- ۴۰ تا ۶۰ درصد از دختران دبستانی (۶ تا ۱۲ ساله) نگران وزن یا چاق شدن بیش از حدشون هستن.
- ۳۵ تا ۵۷ درصد از دختران نوجوان درگیر رژیم غذایی شدید، استفراغ عمدی، قرص‌های لاغری یا ملین هستن.
- دختران دارای اضافه‌وزن، بیشتر از دختران با وزن معمولی درگیر چنین رژیم‌های غذایی شدیدی شدن.
- بیش از ۸۰ درصد از مردان تحصیل‌کرده دانشگاهی از فُرم بدنشون ناراضی هستن و تصویر بدن سالمی از خودشون ندارن.
- ۲۵ درصد از مردان با وزن طبیعی باز هم در تلاش برای وزن کم‌کردن هستن.
- ۵۱ درصد از پسران برای کاهش وزن یا جلوگیری از افزایش وزن ورزش می‌کنن.
- تقریباً یک‌سوم پسران نوجوان از اقدامات ناسالم مثل حذف وعده‌های غذایی، کشیدن سیگار، استفراغ عمدی یا مصرف ملین‌ها برای کنترل وزن خود استفاده می‌کنن.
دیدگاه خود را ثبت نمایید.