تفاوت سنی در روابط: چقدر زیاد، زیادیه؟

آیا سن فقط یه عدده؟ اگه داری فکر می‌کنی که اختلاف سنی چقدر می‌تونه روی رابطه‌ات تأثیر بذاره، این مطلب برای توئه.
تو هر رابطه‌ای، یه سری ویژگی‌های مشترک با شریک زندگیت داری، ولی یه سری چیزا هم ممکنه خیلی متفاوت باشه.
برای بعضی از زوج‌ها، اختلاف سنی زیاد ممکنه به مرور زمان تأثیر زیادی روی رابطه‌شون بذاره. اما بعضی‌های دیگه معتقدن که سازگاری مهم‌تر از اختلاف سنیه.

دکتر لورن اولسون، روان‌پزشک اهل آیووا، می‌گه:
"خیلی از زوج‌هایی که من می‌شناسم می‌گن حس می‌کنن همسن هستن. ما یه سن شناسنامه‌ای داریم، یه سن روانی، یه سن فیزیکی و یه سن جنسی. زوج‌هایی که اختلاف سنی زیادی دارن معمولاً تو این سه مورد آخر با هم هماهنگ هستن."
حتی اگه از رابطه‌ات راضی باشی، ممکنه به خاطر اختلاف سنی زیاد، با یه سری چالش‌ها روبه‌رو بشی. مواجهه با این چالش‌ها و حل کردنشون – که معمولاً به خاطر قضاوت دیگرانه – می‌تونه رابطه‌تون رو قوی‌تر کنه.

سن و رضایت

این مقاله در مورد رابطه‌هایی صحبت می‌کنه که در اون، هر دو نفر بالای سن قانونی رضایت در کشور خودشون هستن.
نکته: فقط اینکه دو طرف بالای سن قانونی باشن، به این معنی نیست که رضایت گرفتن بی‌اهمیت می‌شه. هر رابطه سالمی باید بر پایه‌ی رضایت دوطرفه باشه.

آیا اختلاف سنی روی رابطه تأثیر می‌ذاره؟

اگه رابطه‌ات اختلاف سنی زیادی داره، ممکنه بعضی جنبه‌ها تحت تأثیر قرار بگیرن. ولی یادت باشه که خیلی از این چالش‌ها فقط مختص روابط با اختلاف سنی زیاد نیستن. کلید حل همه‌ی اینا، ارتباط مؤثره.
بلوغ عاطفی
برندی پورش، مشاور خانواده، می‌گه:
"حتی اگه اختلاف سنی کم باشه (مثلاً ۴ تا ۵ سال)، ممکنه تفاوت‌هایی در میزان بلوغ دیده بشه. حالا اگه اختلاف سنی ۱۰ تا ۱۵ سال یا بیشتر باشه، تجربه‌های زندگی کاملاً متفاوت می‌شه."
اگه یکی از طرفین خیلی بالغ‌تر از اون یکی باشه، ممکنه بار احساسی رابطه بیشتر روی دوش اون فرد بیفته، که در درازمدت باعث خستگی عاطفی و حتی جدایی بشه.
البته، بزرگ‌تر بودن همیشه به معنی بلوغ بیشتر نیست، همون‌طور که جوون‌تر بودن همیشه به معنی ناپختگی نیست.
تحقیقات نشون می‌دن که سن به تنهایی تعیین‌کننده‌ی بلوغ عاطفی نیست. مثلاً یه مطالعه در سال ۲۰۲۱ می‌گه که سن، به تنهایی، فاکتور قابل اعتمادی برای پیش‌بینی انعطاف‌پذیری، خودکنترلی، یا راهبردهای مقابله‌ای سالم نیست. عوامل دیگه مثل جنسیت هم مهمن.
تفاوت در اولویت‌ها
جیناماری گوارینو، مشاور سلامت روان، می‌گه:
"هرچقدر فاصله‌ی سنی بیشتر باشه، احتمال اینکه رابطه تحت تأثیر تفاوت‌های دوره‌های مختلف زندگی قرار بگیره، بیشتر می‌شه."

این تفاوت‌ها می‌تونن شامل موارد زیر باشن:

• سلامت و انرژی
• اولویت‌های زندگی
• تصمیم برای تشکیل خانواده

البته، اختلاف در اولویت‌ها فقط مختص رابطه‌هایی با فاصله‌ی سنی زیاد نیست. تو هر رابطه‌ای، خیلی مهمه که دو طرف درباره‌ی اهداف و خواسته‌های آینده‌شون صحبت کنن تا ببینن آیا واقعاً برای هم مناسب هستن یا نه.

نگرانی‌های مربوط به پایان زندگی

یکی دیگه از چالش‌های روابط با اختلاف سنی زیاد، نگرانی در مورد از دست دادن طرف مقابل تو سال‌های آینده‌ست.
گوارینو توضیح می‌ده:
"ممکنه فرد جوان‌تر نگران این باشه که شریک مسن‌ترش رو از دست بده و تنها بمونه."
صحبت کردن درباره‌ی این نگرانی‌ها می‌تونه به هر دو طرف کمک کنه تا این احساسات رو بهتر پردازش کنن.
گوارینو پیشنهاد می‌ده که برنامه‌ریزی از قبل، می‌تونه یه جور حس امنیت برای طرف جوان‌تر ایجاد کنه.
"وقتی دو طرف از قبل بدونن که بعد از فوت یکی از اون‌ها چه اتفاقی می‌افته، احساس آرامش بیشتری خواهند داشت."
نتیجه:
اختلاف سنی زیاد، لزوماً یه مشکل نیست، ولی می‌تونه یه سری چالش‌ها رو به همراه داشته باشه. اگه هر دو نفر به خوبی با هم ارتباط برقرار کنن، درباره‌ی احساسات و نگرانی‌هاشون صحبت کنن، و برنامه‌ریزی داشته باشن، می‌تونن رابطه‌ای محکم و سالم بسازن، فارغ از اینکه چه اختلاف سنی‌ای دارن.

چه اختلاف سنی‌ای برای یک رابطه مناسب است؟

در بسیاری از فرهنگ‌ها، روابطی که در آن مرد از زن بزرگ‌تر است، همچنان رایج‌ترین نوع رابطه محسوب می‌شوند. در این نوع روابط، معمولاً اختلاف سنی ۲ تا ۳ سال بین دو طرف دیده می‌شود.
بر اساس یک مطالعه استرالیایی در سال ۲۰۱۷:
زوج‌های دگرجنس‌گرایی که اختلاف سنی زیادی داشتند، در ۶ تا ۱۰ سال اول ازدواج، کاهش سریع‌تری در رضایت از رابطه‌شان تجربه کردند.
زوج‌هایی که اختلاف سنی ۱ تا ۳ سال داشتند (مرد بزرگ‌تر از زن)، رایج‌ترین نوع زوج‌ها بودند و بیشترین میزان رضایت را از رابطه‌شان داشتند.
در زوج‌هایی که اختلاف سنی ۴ تا ۶ سال بود، میزان رضایت کمی کاهش داشت و در زوج‌هایی که اختلاف سنی ۷ سال یا بیشتر بود، این کاهش شدیدتر می‌شد.
یک مطالعه کره‌ای در سال ۲۰۱۵ نیز نشان داد که:
اختلاف سنی در روابط بلندمدت ممکن است احتمال افسردگی در هر یک از طرفین را تحت تأثیر قرار دهد. در این مطالعه مشخص شد که زوج‌های هم‌سن کمترین میزان افسردگی را دارند، درحالی‌که زوج‌هایی که اختلاف سنی ۳ سال یا بیشتر دارند، کمی بیشتر در معرض افسردگی هستند.
مطالعه‌ای دیگر در سال ۲۰۱۷ نیز پیشنهاد می‌کند که:
زوج‌های متأهلی که ۳ سال یا بیشتر اختلاف سنی دارند، در ۶ تا ۱۰ سال اول زندگی مشترک، کاهش سریعتری در میزان رضایت از رابطه تجربه می‌کنند. این کاهش عمدتاً به دلیل چالش‌های مالی بوده است.
در نتیجه:
به نظر می‌رسد که در بسیاری از فرهنگ‌ها، اختلاف سنی ۱ تا ۳ سال به عنوان ایده‌آل در نظر گرفته می‌شود. بااین‌حال، برخی از محققان معتقدند که حتی روابطی با اختلاف سنی کمتر از ۱۰ سال نیز می‌توانند سطح رضایت خوبی داشته باشند.
اما عددها همیشه تمام داستان را نمی‌گویند!
ممکن است فردی خیلی بزرگ‌تر یا کوچک‌تر از شریک زندگی‌اش باشد و همچنان رابطه‌ای ایده‌آل داشته باشد.
دکتر اولسون در این رابطه می‌گوید:
"من ۱۵ سال از همسرم بزرگ‌ترم و ۳۵ سال است که با هم زندگی می‌کنیم. ما از خیلی جهات با هم سازگاریم و فقط در مسائلی مثل سن بازنشستگی، اختلاف سنی‌مان تأثیرگذار بوده است."
آیا روابط با اختلاف سنی زیاد موفق می‌شوند؟
بله! ممکن است یک رابطه با وجود اختلاف سنی زیاد، در بلندمدت دوام بیاورد.

عوامل مختلفی فارغ از سن، در موفقیت یک رابطه تأثیر دارند، ازجمله:

• تحصیلات بالاتر هر دو طرف
• امنیت مالی
• داشتن فرزند
• سطح پایین‌تر روان‌رنجوری (یعنی تمایل کمتر به تجربه‌ی احساسات منفی و افسردگی)
• سبک دلبستگی ایمن در هر دو طرف
• مهارت‌های ارتباطی قوی
• حمایت خانوادگی از هر دو طرف
• توانایی بخشیدن و درک متقابل
• هوش هیجانی بالا
• رضایت از زندگی جنسی

در واقع، اختلاف سنی فقط یکی از عواملی است که ممکن است روی موفقیت رابطه تأثیر بگذارد. ولی این عامل به‌تنهایی تعیین‌کننده‌ی شکست یا موفقیت یک رابطه نیست، چون عوامل دیگه هم نقش مهمی در پایداری و رضایت از رابطه دارند.

مشکلات ناشی از اختلاف سنی در روابط

در رابطه‌هایی که اختلاف سنی زیادی بین دو نفر وجود داره، ممکنه با یه سری چالش‌های اضافی روبه‌رو بشین.

قضاوت‌های اجتماعی

برندی پورش، مشاور خانواده، می‌گه:
"تو هر رابطه‌ای، همیشه آدم‌هایی از بیرون هستن که دارن نگاه می‌کنن و نظر می‌دن. این موضوع وقتی که اختلاف سنی مشخص باشه، حتی بیشتر هم می‌شه."
توی فرهنگ‌هایی که فاصله‌ی سنی کم بین زوج‌ها رایج‌تره، رابطه‌هایی که اختلاف سنی زیادی دارن، بیشتر زیر ذره‌بین قرار می‌گیرن و ممکنه با قضاوت یا انتقاد مواجه بشن.
دکتر اولسون می‌گه:
"بزرگ‌ترین چالش، رو‌به‌رو شدن با انتقاد اون‌هایی هست که فکر می‌کنن این رابطه باید یه انگیزه‌ی پنهان داشته باشه."
مثلاً، ممکنه بگن:
فرد جوان‌تر فقط به خاطر پول یا جایگاه اجتماعی طرف مقابل باهاش وارد رابطه شده.
فرد مسن‌تر هم فقط به خاطر ظاهر جوون‌تر طرفش رو انتخاب کرده.
حتی اگه شما و شریک زندگی‌تون آدم‌هایی باشین که به قضاوت‌های بی‌اساس اهمیت نمی‌دین، ممکنه شنیدن این حرف‌ها از طرف خانواده یا دوستان نزدیک، آزاردهنده باشه.
عدم توازن قدرت در رابطه
اختلاف سنی زیاد می‌تونه باعث ایجاد یه نابرابری در قدرت رابطه بشه. پورش توضیح می‌ده که:
"حتی تو یه رابطه‌ی سالم هم ممکنه شریک مسن‌تر به‌طور ناخودآگاه نقش یه فرد صاحب‌اختیار رو بگیره."
اگه حس کردی که طرف مقابلت بیشتر تصمیم‌گیری‌ها رو به تنهایی انجام می‌ده، می‌تونی با یه گفت‌وگوی ساده این مسئله رو مطرح کنی:
مثلاً بگی:
"فکر نمی‌کنم متوجه شده باشی، ولی توی این تصمیم، نظر من رو نپرسیدی. دفعه‌ی بعد دوست دارم که من هم توی این تصمیم‌گیری باشم."
همچنین، نابرابری قدرت می‌تونه به مسائل مالی هم مربوط بشه.
اگه یکی از طرفین از نظر مالی به اون یکی وابسته باشه و شریکش از این موضوع به‌عنوان اهرم فشار استفاده کنه، این یه علامت هشداردهنده برای سلامت رابطه محسوب می‌شه.
چطور مشکلات اختلاف سنی رو حل کنیم؟
فرقی نمی‌کنه مشکل‌تون با واکنش‌های اطرافیانتونه یا نگرانی‌های آینده‌ی رابطه، این راهکارها می‌تونن بهتون کمک کنن:

۱. تعیین حد و مرز برای دیگران

گوارینو، مشاور سلامت روان، می‌گه:
"وقتی دیگران درباره‌ی رابطه‌ای که خودشون جزوش نیستن، قضاوت می‌کنن، دارن از حد خودشون فراتر می‌رن."
اگه اطرافیان‌تون مدام درباره‌ی رابطه‌تون نظر می‌دن، باید براشون مشخص کنین که حتی اگه نظرشون رو قبول ندارین، حداقل انتظار دارین که به رابطه‌تون احترام بذارن.

۲. ارتباط شفاف و صادقانه

کلید حل هر مشکلی تو رابطه، داشتن گفت‌وگوهای صادقانه‌ست. گوارینو تأکید می‌کنه که:
"خیلی مهمه که تو رابطه زمانی رو اختصاص بدین به اینکه هر دو طرف بتونن راحت درباره‌ی احساسات‌شون حرف بزنن."
۳. واکنش‌هاتون به حرف‌های دیگران رو کنترل کنین
دکتر اولسون پیشنهاد می‌ده که:
"ممکنه لازم باشه یه مقدار نسبت به حرف‌های انتقادی بی‌حس بشین و زیاد بهشون اهمیت ندین."
همچنین، می‌تونین چند جواب آماده داشته باشین تا اگه کسی درباره‌ی اختلاف سنی‌تون نظر داد، راحت و بدون استرس جواب بدین.
۴. پیدا کردن شبکه‌ی حمایتی
اگه قضاوت‌های دیگران اذیت‌تون می‌کنه، پیدا کردن زوج‌های دیگه‌ای که اختلاف سنی دارن، می‌تونه بهتون کمک کنه.
اولسون می‌گه:
"دیدن زوج‌های دیگه‌ای که مثل شما هستن، می‌تونه حس تعلق و درک متقابل رو ایجاد کنه و باعث بشه کمتر احساس تنهایی کنین."

۵. مشاوره بگیرین
اگه حس می‌کنین که این چالش‌ها داره روی رابطه‌تون تأثیر منفی می‌ذاره، مشاوره گرفتن از یه متخصص می‌تونه راه‌حل‌های جدیدی جلوتون بذاره.

یادداشتی از منوباز

پورش یادآوری می‌کنه که احساس امنیت در رابطه، مهم‌ترین فاکتور برای دوام اون هست.
"شما می‌دونین که کی هستین و رابطه‌تون چه ارزشی براتون داره."
اگه قضاوت‌های دیگران روی شما تأثیر گذاشته، شاید بد نباشه از خودتون بپرسین که چرا این حرف‌ها ناراحت‌تون می‌کنه. این فرصت خوبیه تا ببینین آیا چیزی هست که هنوز باهاش کنار نیومدین یا موضوعی هست که بخواین با شریک‌تون دربارش صحبت کنین.
در نهایت، ممکنه تو رابطه‌تون با انتقاد یا قضاوت دیگران روبه‌رو بشین، ولی عوامل زیادی تعیین‌کننده‌ی موفقیت رابطه‌تون هستن – و سن، فقط یه بخش کوچیک از این معادله‌ست.