5 مرحله بودجه بندی ماهرانه درآمد و هزینه‌های شخصی

راهنمای گام‌به‌گام برای تنظیم برنامه بودجه بندی شخصی

شاید در ابتدای مسیر مدیریت مالی شخصی، بودجه‌بندی یه مرحله سخت به نظر بیاد، اما وقتی اون رو به مراحل کوچیک‌تر تقسیم کنیم، همه چیز ساده‌تر میشه.

بودجه بندی یعنی چی؟

بیایید خیلی مختصر بودجه بندی رو تعریف کنیم، بودجه فقط یه برنامه مالی هست. بودجه بندی کردن پول قرار نیست محدودیتی برای خرج کردن باشه، بلکه برنامه‌ایِ برای صرف پول دقیقاً در اون نقطه‌ای که می‌خوایین، بودجه بندی شخصی طرحیه که پولی که کسب و خرج میشه رو تحت نظارت قرار میده.

وقتی یاد بگیرید که هر ماه برای درآمدتون بودجه بندی کنید، می‌تونید اکثر اهداف مالی‌تون رو برآورده و با اضطراب بی‌پولی خداحافظ کنید.

می‌خوای وضعیت مالیت رو تو دستت بگیری؛ چطور برای پولمون برنامه ریزی کنیم؟

چطور تنها در 5 مرحله برنامه بودجه بندی شخصی خودتون رو بسازید؟

مهم نیست الان چه احساسی راجع به بودجه بندی پول داشته باشید، حتی مهم نیست که اهداف مالی‌تون چی هستن و یا درآمدتون چقدره، شما می‌تونید با طی‌کردن 5 مرحله، بودجه بندی شخصی خودتون رو داشته باشید.

1. تمام درآمدتون رو فهرست کنین.

درآمد شامل تمام پولی میشه که طی این ماه به دست آوردید، شامل حقوق ماهانه‌تون، درآمد آنلاین‌شاپ‌تون، سود پروژه‌های فریلنسری‌تون، فروش گاراژ، کار آزاد یا هر چیز دیگه‌ای. تمام آورده‌های ماهتون رو فهرست کنین و خالص درآمدتون رو به دست بیارید. اگه هر ماه یه درآمد ثابت ندارین، مشکلی نیست، حداقل درآمد ممکن رو بنویسید، اگر مقدار بیشتری کسب کردین، دوباره به فهرستتون برگردین و اون رو آپدیت کنین.

2. تمام هزینه‌هاتون رو فهرست کنید.

الان مرحله‌ایه که باید برای خرج کردن آگاهانهٔ پول برنامه‌ریزی کنید. تمام هزینه‌هاتون مثل قبض آب، برق، تلفن، موبایل، اشتراک اینترنت، کرایه خانه، قسط بانک و ... رو فهرست کنین.

قبل از اینکه پولتون رو به هزینه‌ها اختصاص بدین به‌خاطر داشته باشین که باید 10 درصد از درآمدتون رو کنار بزارین، در مراحل بعدی اون پول برای روز مبادا پس‌انداز میشه.

شما باید قبل از اینکه به دیگران پول بدین، به خودتون پول بدین!

چهار دسته ایجاد کنید، این 4 دسته تمام هزینه‌هایی هستن که باید طی ماه برای مسکن، خدمات ضروری مثل آب و برق، خوردوخوراک و حمل‌ونقل بپردازید.

هزینه‌هایی رو که باید برای هر یک از این 4 دسته پرداخت کنید رو مشخص کنید، برخی از این هزینه‌ها مثل اجاره خانه، هزینه ثابت هستن، یعنی هر ماه باید مبلغ مشخصی رو بهشون تخصیص داد، هزینه‌های دیگه، هزینه‌های متغیر هستن، هزینه‌های متغیر ثابت نیستن و ممکنه مبلغی که این ماه براشون صرف می‌کنین با ماه گذشته متفاوت باشن، مثل هزینه تاکسی و اتوبوس.

هزینه‌های ثابت رو میشه به‌راحتی تخمین زد؛ اما برای هزینه‌های متغیر کمی با چالش روبه‌رو هستین. برای تخمین هزینه‌های ثابت در بودجه بندی شخصی‌تون، پیشنهاد ما اینه که به قبض‌های پرداختی ماه قبلتون مراجعه کنین، این کار بهتون کمک می‌کنه تا مبلغ مناسبی رو برای هزینه‌های متغیر این ماه لحاظ کنین. البته کم‌کم این مبالغ دستتون میاد و راحت می‌تونید بفهمید چقدر برای هر بخش از هزینه‌ها پول لازم دارید.

در مرحلهٔ بعد، سراغ هزینه‌های دیگه زندگی میریم، بهتره با اولویت‌بندی این کار رو انجام بدین. اول بدهی و اقساط، بعد بیمه، شهریه مدرسه بچه‌ها، هزینه‌های مربوط به سلامت مثل چکاپ سالانه، دندان‌پزشکی، مشاوره، پزشک تغذیه، داروها و ...

در مرحله آخر سراغ هزینه‌های غیرضروری مثل هزینه‌های مربوط به تفریح و سرگرمی و هزینه‌های شخصی میریم.

اگر هدف مالی طولانی‌مدتی در سر دارید، می‌خوایین پول زیادی پس‌انداز کنین، اهداف مالی زیادی دارین یا می‌خوایین بدهی‌هاتون رو تصفیه کنین، باید تا جایی که می‌تونین هزینه‌های غیرضروری رو کاهش بدین.

هدف مالی نداری؛ برای تعیین اهداف مالی از کجا شروع کنیم؟

حالا بشینین و حساب کنین که برای هزینه‌های مختلفتون چقدر باید پرداخت کنید؛ برای این کار باید هزینه‌های هر بخشی رو که تا اینجا برآورد کردین رو به دسته‌های کوچیک‌تر تقسیم کنین. مثلاً برای هزینه‌های خوردوخوراک یه بخش رو مواد غذایی واجب مثل روغن، برنج، گوشت و نان تشکیل میدن، بخش دیگه رو میوه و سبزیجات و یه بخش هم رستوران گردی و فست‌فود تشکیل میدن. با این کار دید دقیق‌تری نسبت به هزینه‌های خود پیدا می‌کنین و می‌تونین راحت‌تر هزینه‌هاتون رو اولویت‌بندی کنین و موارد غیرضروری مثل رستوران گردی رو خط بزنین.

3. کم‌کردن هزینه‌ها از درآمد.

حالا زمان آن رسیده که تمام هزینه‌هاتون رو از تمام درآمدتون کم کنین، حاصل این تفریق باید برابر با عدد صفر شود، ما به این نوع بودجه بندی می‎گیم «بودجه مبتنی بر صفر».

بودجه مبتنی بر صفر به این معنا نیست که حساب بانکی‌تون رو خالی کنید و مانده‌تون رو به صفر برسونید. شما باید کمی پول از 500 هزار تومان تا 2 میلیون، هرچقدر که برای سبک زندگی شما مناسب تره، در حساب بانکی‌تون داشته باشین. یا به این معنی نیست که تمام پولتون رو به باد بدید، در واقع این نوع بودجه بندی هر هزار تومان پول شما رو در جهت اهداف مالی‌تون صرف می‌کنه و اجازه هدررفتن پول رو نمیده.

شما برای هر قرون پول زحمت زیادی می‌کشین، پولتون هم باید برای شما زحمت بکشه.

حالا اگه هزینه‌هاتون رو از درآمد کم کردین و چیزی در حسابتون باقی موند چی؟

اون پول رو اونجا نذارین، باور کنین اگه اون پول رو دم دستتون بزارین خیلی سریع بدون اینکه متوجه بشین حیف میشه. مبلغ باقی‌مانده رو تو حساب پس‌اندازتون قرار بدین یا سرمایه‌گذاریش کنین، می‌تونین یه چیز کوچیک اما باارزش مثل سکه پارسیان 250 سوتی بخری و پولت رو دور نریزی.

اگر در نهایت یه عدد منفی داشته باشین چی؟ آن‌قدر هزینه‌ها رو کاهش بدین تا حاصل کسر هزینه‌ها از درآمدتون صفر بشه. این کار رو با حذف هزینه‌های غیرضروری انجام بدین مثل هزینه‌های سرگرمی و یا هزینه‌های رستوران گردی، می‌دونم گاهی اوقات مجبور می‌شین از هزینه‌های اصلی زندگی بزنین، متأسفم ولی نمی‌تونین از چیزی که ندارین خرج کنین.

اگه دچار مشکلات مالی جدی هستین بهتون پیشنهاد داشتن یه کار پاره‌وقت یا شغل دوم رو میدم، راه شما اینه که درآمدتون رو افزایش بدین، از وقت اضافه‌تون استفاده کنین و پول دربیارین، از سرمایه‌گذاری و ترید گرفته تا آنلاین‌شاپ و فریلنسری، دنبال راهی برای افزایش درآمدتون باشین.

4. در طول ماه هزینه‌هاتون رو پیگیری کنین.

این مرحله، مهم‌ترین مرحله از برنامه بودجه بندی شخصی شماست، برنامه فوق‌العاده‌ای که روی کاغذ آوردین بدون اجرا کردن این مرحله فقط یه دسته از نیت‌های خوبه؛ مانند نوشتن هدف برای دویدن تو ماراتن، ریختن برنامه تمرینی، بستن بند کفش و ولو شدن روی مبل با یک کیسه دونات.

ردیابی تراکنش‌های مالی شخصی به این معنیه که شما تمام کارهایی که در طول ماه با پولتون انجام می‌دین رو حساب و ثبت می‌کنین.

وقتی باک بنزین را پر می‌کنین، باید این هزینه را از حمل‌ونقل کم کنین. وقتی اجاره را پرداخت می‌کنید، اون هزینه را از مخارج مسکن کم کنید. وقتی قهوه‌ای را در راه دفتر می‌خرید، این هزینه رو از مخارج شخصی‌تون کم کنین.

تمام تراکنش‌های مالی‌تون رو به طور منظم پیگیری کنید. این کار رو می‌تونین آخر روز، یا آخر هفته انجام بدین، مهم نیست کی انجامش بدین، این مهمه که تمام مخارج رو ثبت کنین تا قرون آخر رو.

همان‌طور که هزینه‌هاتون رو دنبال می‌کنین، تنظیمات مرتبط با بودجه‌تون رو هم انجام بدین. اگه قبض برق بیشتر از مبلغی که انتظارش رو داشتین شده، مبلغ بیشتری به بودجه این ردیف اختصاص بدین و اگه قبض آبتون کمتر اومده، باقیمانده بودجه این قسمت رو پس‌انداز کنین.

اندر مزایای پیگیری تمام فرایندهای مالی‌تون در طول ماه:

• نسبت به بودجه، خودتون و اهداف پولی‌تون مسئولیت‌پذیرتر میشید، چون قراره برای هر هزارتومانی که خرج می‌کنین، به خودتون جواب بدین.
• جلوی ولخرجی‌های بیهوده رو می‌گیره، چون با واردکردن هزینه‌ها باقیمانده هر ردیف بودجه رو می‌بینید و ناخودآگاه جلوی خرج کردن اضافی رو می‌گیرین.
• باعث میشه بودجه بندی شخصی‌تون رو آپدیت نگه دارید؛ وقتی به طور مرتب تراکنش‌های مالی‌تون رو ثبت می‌کنید دید واضح‌تر و دقیق‌تری نسبت به اون چه که در واقعیت در جریانه پیدا می‌کنید و می‌تونید متناسب با حقایق برنامه بودجه بندیتون رو تنظیم کنین.
• خودتون رو بیشتر می‌شناسید، وقتی عادت‌های مالی‌تون رو یاد بگیرین می‌تونین خودتون رو بهتر کنین و با سرعت بیشتری به اهداف مالی‌تون برسید.

5. قبل از شروع ماه، برنامه بودجه ماه بعد بچینید.

درسته که بودجه بندی شخصی افراد هر ماه تغییرات اساسی نمی‌کنه اما برنامه هر ماه با ماه قبل و بعدش متفاوته. به همین دلیل هم هست که قبل از شروع ماه برنامه ماه آینده رو ثبت می‌کنین. برای اینکار می‌تونید برنامه بودجه بندی شخصی‌تون رو که ماه قبل ازش استفاده کردین رو کپی کنین و در اون تغییراتی که می‌خوایین رو ثبت کنین.

در اینجا چند نمونه از برنامه‌هایی که ممکنه در ماه جدید روی بودجه بندی شخصی‌تون تأثیر بزارن آورده شدن:

• جشن‌هایی مانند تولدها و سالگردها: هیچ‌وقت فراموششون نکنین.
• تعطیلات: می‌خوایین دکور خانه رو عوض کنین، فرش‌ها رو بشورین، سفر برین؟ حواستون به این موارد باشه.
• خریدهای فصلی: فراموش نکنید که برای شروع فصل مدرسه یا اومدن زمستان و بهار باید خرید کنین.
• هزینه‌های شش‌ماهه: آیا بیمه خودروتون رو دو بار در سال پرداخت می‌کنید؟ آیا در ماه آینده نیاز به تعویض روغن دارید؟ تاریخ چکاپ دندان پزشکی‌تون رو چک کنین.
• هزینه‌های سالانه: آیا تاریخ چکاپ سالانه‌ سلامتتون رو چک کردین؟ آیا واکسن سالانه حیوان خانگی‌تون رو زدین؟

راهی برای مدیریت هزینه‌های در حال تغییر بودجه:

یک دسته‌بندی بودجه به نام موارد خاص ماه یا هزینه‌های متناوب یا اختیاری ایجاد کنین. هر بخش جدیدی که برای این ماه بهش احتیاج دارین رو اضافه کنین و بخش‌هایی از ماه گذشته رو که دیگه بهشون احتیاجی ندارین رو حذف کنین.

هزینه موارد خاص رو از کاهش هزینه‌های بخش‌های دیگه فراهم کنین یا اگه امکانش رو دارین روی افزایش درآمدتون کار کنین.

جمع‌بندی:

بودجه‌بندی به این معناست که چطوری هر هدف پولی را محقق می‌کنیم، این کار برای پیشرفت در امور مالی‌مون مهمه و ما رو تحت کنترل درمیاره، همین‌طور باعث میشه پولمون رو در جایی که درسته خرج کنیم.

حدود 3 ماه زمان لازمه که افراد بتونن برنامه بودجه بندی شخصی‌شون رو به‌درستی محاسبه و لحاظ کنن، پس یه کمی با خودتون صبور باشین و این رو بدونین که مزایایی که از بودجه بندی به دست میارین به تلاشی که براش می‌کنین می‌ارزه.