خود کم بینی یا عقده حقارت و 3 روش کاربردی برای درمان آن

خود کم بینی یا عقده حقارت چیه

خود کم بینی زمانی به‌وجود میاد که شخص احساس ناکافی بودن می‎کنه. این احساسات ممکنه ناشی از نقص فیزیکی یا ظاهری باشه که به خاطرش احساس می‌کنیم هوش کمتری نسبت به همسالانمون داریم. 

گاهی اوقات احساس عقده حقارت یا خود کم ‌بینی ممکنه از کاستی‌های صرفاً خیالی ساخته بشه. این احساس فراتر از ناراحتی هست که بعد از ارتقا همکاران یا حتی کسب نمره پایین در آزمون سراسری احساس می‌کنین. این واکنش‌های سالم هنگام ناامیدی قابل‌انتظار هستن و معمولاً جای نگرانی ندارن. بااین‌حال، غیرمعمول نیست اگه یه شخص، از کسایی که بهش احساس نالایق بودن میدن، دوری کنه. در برخی سناریوها چنین فردی ممکنه سعی کنه با رفتاری بیش‌ازحد رقابتی یا پرخاشگرانه نسبت به دیگران، کمبودی رو که احساس می‌کنه جبران کنه.

آیا شما فردی پرخاشگر هستید؟ 6 نشانه که نشان می‌دهد که شما فردی پرخاشگر هستید 

هنگام تشخیص عقده حقارت باید به چند نکته توجه کنین. علائم حقارت، عوامل ایجاد اون و راه‌هایی برای کنار اومدن یا مقابله با خود کم ‌بینی رو یاد بگیرین.

نشانه‌های خود کم بینی 

1. عزت‌نفس پایین 
2. تمایل به تجزیه‌و‌تحلیل بیش‌ازحد تعریف‌ها و انتقادات 
3. دائماً به دنبال تأیید و تمجید از دیگران بودن
4. دوری از خانواده دوستان و همکاران و موقعیت‌های اجتماعی 
5. تلاش برای ایجاد حس ناامنی در دیگران برای جبران احساس بی‌کفایتی خود
6. امتناع از شرکت در رویدادهای رقابتی به‌دلیل ترس از مقایسه‌شدن 

چه چیزی باعث عقده حقارت میشه

اگر دائماً نگران سنجش دیگران هستین یا دعوت‌ها را رد می‌کنین تا از تعامل با افرادی که فکر می‎کنین بهتر از شما هستن دوری کنین، این خود کم بینی یک شبه ظاهر نشده. خود کم بینی به ‌احتمال زیاد نتیجه یک یا ترکیبی از عوامله که ممکنه برخی از اون‌ها در طول زمان ایجاد شده باشن. علت‌های رایج این احساس در ادامه بیان شده.

1. نقش تجربیات دوران کودکی در خود کم بینی

درحالی‌که خود کم بینی معمولاً در بزرگسالی ظاهر میشه، علائم اون ممکنه ناشی از رویدادهایی باشن که در سنین پایین‌تر رخ داده. کودکانی که در محاصره بزرگسالان بزرگ میشن، مخصوصاً کودکانی که به تمام نیازهاشون رسیدگی میشه، ممکنه با احساس ضعف و ناتوانی در مراقبت از خودشون بدون نظارت دیگران رشد کنن. این می‌تونه در شرایطی بدتر بشه که کودکان عمداً احساس کوچکی و درماندگی کنن. 
به همین ترتیب در جاهایی که جوانان در محیطی پر از ظلم بزرگ میشن، محیطی که مکرراً باعث میشه به خاطرش، ارزش خودشون رو زیر سؤال ببرن، تمایل دارن ترسو بزرگ بشن. این عامل در بزرگسالی باعث بروز عقده حقارت میشه

2. توجه بیش از حد به خصوصیات فیزیکی 

این قابل درکه که درمورد ظاهرتون حساس باشین و مواردی مثل وزن، ویژگی‌های صورت یا سایر ویژگی‌های بدنی خودتون رو دلایل واقعی نگرانی بدونین. اما این می‌تونه منجر به خود کم بینی شدید بشه.

3. تأثیر چالش‌های اقتصادی و اجتماعی بر خود کم بینی

زندگی با مشکلات مالی، پیامدهای آشکاری مثل قربانی‌کردن نیازهای مهم برای پرداخت هزینه مسائل مهم‌تر، زندگی در جامعه فقیرتر و... رو به همراه داره. بااین‌حال یکی از مواردی که به‌کندی فراموش میشه، پیامدهاییه که زندگی تحت محدودیت‌های مالی سخت، اغلب در ذهن باقی می‌ذاره.

در مواردی که یک فرد از نظر مالی کمترین موفقیت رو در بین دوستان خودش داره یا دائماً مجبوره برای دریافت کمک به همسالان و اعضای خانواده‌اش مراجعه کنه، این می‌تونه در برآورد ارزش خودش تأثیر منفی بزاره. همین امر ممکنه زمانی اتفاق بیفته که یک شخص در شرایط سخت اقتصادی بزرگ شده باشه که دائماً اون رو مجبور به درخواست کمک یا پول از دیگران می‌کنه.

علاوه‌براین چالش‌ها، عقده حقارت ممکنه در بزرگسالی به دلیل شرایط دیگری هم بروز کنه. مثل ناتوانی در پیداکردن شغل، شکست‌های اجتماعی مثل مشکل در انتخاب همسر یا خجالت عمومی که منجر به احساسات کشنده مخرب میشه.

ممکنه این مقاله براتونمفید باشه؛ چگونه شغل مورد نظرت رو پیدا کنی

پیامدهای زندگی با خود کم بینی

وقتی با این فرض زندگی می‌کنین که دیگران بهتر از شما هستن، این می‌تونه بر توانایی شما برای انجام فعالیت‌های روزمره تأثیر منفی بذاره. زندگی با عقده حقارت به دلایلی که در ادامه گفته شده آسیب‌زا هست. 

• افزایش خطر ابتلا به اعتیادهای خطرناک 

زمانی که شما با خود کم بینی زندگی می‌کنین، داشتن ارتباط مداوم با افرادی که از اون‌ها برای خودتون بت ساختین و برخورد با پیامدهای این تعاملات، مشکل سازه و عقده حقارت رو بدتر کنه. مطالعات نشان داده افرادی که با این مجموعه زندگی می‌کنن، برای فرار از این مشکلات و مدیریت اون، تمایل به مصرف مواد مخدر خطرناک دارن. 

به همین ترتیب، در زندگی توأم با احساس حقارت و خود کم بینی، وابستگی به الکل برای گذروندن روز، غیرمعمول نیست. درحالی‌که این مکانیسم‌های مقابله‌ای ممکنه کمی آرامش‌بخش باشن، اثربخشی اون‌ها با صدای بلند ناشی از مستی، در کاهش احساس عزت‌نفس، خودشون رو نشان میدن. ‌علاوه‌براین، این وابستگی‌ها حتی ممکنه منجر به بیماری ثانویه بشن.

• افسردگی 

وقتی به اندازه کافی قوی یا شایسته نیستین که با دوستان، خانواده و همکاران خودتون به‌طور متوازن تعامل کنین، این می‌تونه بر سلامت روان و رفاه شما تأثیر زیادی بذاره.
تکرار مداوم عوامل عقده حقارت و کوچیک کردن خود، گاهی اوقات می‌تونه منجر به احساس افسردگی بشه و نشان داده شده که باعث ناامیدی در افرادی میشه که از این عقده رنج می‌برن. 

مقاله مفید: 10 راهکار برتر برای غلبه بر ناامیدی

• ضعف اجتماعی و زندگی کاری

اگر بیش از حد نگران نالایق به‌نظررسیدن خودتون در مقایسه با همکاران‌تون هستین، این می‌تونه تمرکز شما روی کارتون رو از بین ببره. خود کم بینی همچنین ممکنه بر اجرای صحیح نقش شما تأثیر بذاره.

به همین ترتیب، وقتی تنها چیزی که می‌تونین به اون فکر کنین، پرسش‌هایی از همسالان و خانواده درمورد وضعیت زندگی و دستاوردهاشونه، شما رو ترغیب می‌کنه که از تعاملات اجتماعی با عزیزان‌تون خودداری کنین.
از طرف دیگه، وقتی با دیگران ظالمانه رفتار می‌کنید تا کمبودهای درک شده رو جبران کنین، این می‌تونه بر درک دیگران از شما تأثیر بذاره.

خود کم بینی ممکنه اختلال خواب رو افزایش بده. همچنین زمانی که فرد با عقده حقارت زندگی می‌کنه، احتمال اینکه فکر خودکشی به سرش بزنه بیشتره. 

مقابله با عقده حقارت 

گذروندن زندگی با این باور که دیگران بهتر از شما هستن، یا اینکه شما رو به دلیل برخی کمبودها یا چیزهای دیگه بی‌لیاقت می‌دونن، می‌تونه فوق‌العاده چالش‌برانگیز باشه. اما مهمه که بدونین شما فردی منحصربه‌فرد هستین، سرشار از قوت‌ها و توانایی‌های مختلف که می‌تونه شما رو به یه فرد مثبت در هر محیطی تبدیل کنه. شاید رسیدن به این طرز فکر همیشه آسان نباشه. برای کمک به مدیریت خود کم بینی، بیایین نگاهی به کارهایی بندازیم که برای مقابله با احساس حقارت انجام می‌دین.

3 روش درمان و مقابله با عقده حقارت

1. رسیدن به درمان

وقتی با عقده حقارت سروکار دارین، گفتن به یه غریبه درمورد مبارزات خود با ارزش شخصی، ممکنه ایده بدی به نظر برسه، اما جستجوی کمک حرفه‎ای، ممکنه همون راهنمایی موردنیاز شما باشه. 
از طریق رویکردهایی مثل درمان شناختی رفتاری، میشه افکار و ایده‌های منفی درمورد ارزش شما رو شناسایی و به دیدگاه مثبت‌تری تبدیل کرد. ‌علاوه‌براین، زمانی که شما افکار نامطلوب درمورد خودتون رو به چالش می‌کشین، درمان می‌‌تونه راهنمای شما باشه. 

علاوه بر افکار منفی، آدم های منفی باز هم روی شما تاثیرمنفی میگزارند؛ 5 دلیل که باید از شر دوست‌های منفی‌باف‌ خودتون خلاص بشین!

2. نوشتن رویدادهای روزانه به‌صورت مرتب

نوشتن احساسات واقعی درمورد خودتون و محرک‌هایی که این افکار رو تحریک می‌کنن، می‌تونه به شما کمک کن تا با ارزش‌گذاری مهربانانه‌تر، پیشرفت خودتون رو زیر نظر داشته باشین.
وقتی عواملی که باعث می‌شه درمورد خودتون منفی فکر کنین رو شناسایی کنین، نوشتن وضعیتی که در اون شایسته احترام و محبت هستید، می‌تونه به درونی کردن افکار مثبت بیشتر درمورد خودتون کمک کنه و در نتیجه باعث کاهش خود کم بینی بشه.

3. تمرین جملات تأکیدی مثبت

به گفتن اینکه چقدر ارزشمند، زیبا و بااستعداد هستین عادت کنین؛ چراکه می‌تونه باعث ایجاد یه تغییر قدرتمند در نحوه درکتون بشه. به‌عنوان یک روال این نه‌تنها باعث ایجاد تغییر در نحوه تفکر و صحبت شما درمورد خودتون میشه، بلکه می‌تونه به تقویت باور شما نسبت به توانایی‌هاتون کمک کنه.

سخنی از وری ول

این طبیعیه که هرازگاهی با احساس بی‌کفایتی دست‌وپنجه نرم کنین، اما وقتی این احساسات به یه ترس فلج‌کننده از عدم تطابق با دیگران تبدیل میشه، می‌تونه نشانه عقده حقارت باشه.
مقابله با عقده حقارت و غلبه بر افکاری که باعث میشه احساس کنین دیگران در محل کار، تعاملات اجتماعی یا حتی از نظر جسمی جذاب‌تر، بهتر و شایسته‌تر از شما هستن، ممکنه دلهره‌آور به نظر برسه. بااین‌حال، از طریق روش‌هایی مثل درمان و جملات تأکیدی مثبت، میشه به بهبود قابل‌توجهی در نحوه نگرش به خود و تعامل با دیگران دست‌یافت. در نتیجه به‌مرورزمان، خود کم بینی شما از بین میره و می‌تونین مثل دیگران، از زندگی لذت ببرین.