احساس چیست؟ راهنمایی برای شناخت احساسات و تشخیص انواع آنها
احساس چیست؟ تعریف احساس شاید کمی سخت به نظر برسد؛ اما اگر از شما بخواهیم انواع احساسات را نام ببرید می‌توانید به‌راحتی به این سؤال پاسخ دهید.
در ادامه قصد داریم شما را در شناخت احساسات و تشخیص احساسات راهنمایی کنیم؛ پس با ما همراه باشید.
احساس چیست؟
احساس (Emotion) حالت روان‌شناختی پیچیده‌ای است که در واکنش به شرایط یا رویدادها در ما ایجاد می‌شود. به‌عنوان‌مثال شما در زمان اندوه، حس ناراحتی و غم را تجربه می‌کنید یا برعکس آن، در زمان شادی، حس خوشحالی و پرواز دارید. پس اگر بخواهیم به زبان عامیانه معنی احساسات را توضیح دهیم باید بگوییم به واکنش‌های که هنگام رویارویی با مسائل از خود نشان می‌دهیم احساس یا احساسات می‌گویند.
احساسات از کجا می‌آیند؟
منشأ ایجاد احساسات سطحی و احساسات عمیقی که تجربه می‌کنیم همگی درونی است؛ در واقع زمانی که شما با مسئله‌ای مواجه می‌شوید ممکن است نسبت به هر اتفاق احساس مختص به آن موضوع را داشته باشید؛ اما نکته مهم و قابل‌توجه این است که هیچ دونفری نسبت به یک مسئله یک حس را تجربه نمی‌کنند؛ چرا که روحیات افراد با یکدیگر متفاوت است. پس باید با درک یکدیگر دنیای پیرامون را زیباتر کنیم.
به‌عنوان‌مثال این‌گونه نیست که بگویم تو سر فلان قضیه چرا احساس ناراحت کردی یا شدت ناراحتی من از تو بیشتر است. اصلاً شاید پیش بیاید میزان احساسات ناراحتی، خوشحالی، افسردگی و... یک فرد از نظر شما غیرقابل‌تصور یا مسخره به نظر بیاید.
انواع احساسات
انسان از بدو تولد با انواع احساس دست‌وپنجه نرم می‌کند، اما طبق تحقیقات دانشمندان همه احساسات ما در اثر ترکیب 5 حس شادی، غم، خشم، ترس و نفرت ایجاد می‌شوند. شاید به همین دلیل است که ما این 5 حس را بیشتر از سایر احساسات تجربه می‌کنیم. در ادامه هرکدام از این احساسات را به‌صورت مختصر توضیح می‌دهیم.
تشریح 5 احساس اصلی:
-
احساس شادی
شادی یکی از احساسات خوشایندی است که هرکسی برای رسیدن به آن تلاش می‌کند. احساس شادی حالت عاطفی خوشایندی است که با خشنودی، رفاه، آرامش، خوشبختی و خوب‌بودن مشخص می‌شود.
افرادی که شادی کمی در زندگی دارند خیلی بیشتر از سایر افراد دچار افسردگی، اضطراب و استرس و... می‌شوند. پس سعی کنید غم‌ها را رها کنید و روزهای خود را باانرژی و حس خوب سپری نمایید.
-
احساس غم
غم و اندوه حس ناخوشایندی است که به‌صورت گذرا یا طولانی‌مدت در انسان پدید می‌آید. نشانه‌های بارز احساس غم عبارت‌اند از: ناامیدی، اندوه، بی‌میلی، پوچی و خلق منفی و... . توجه کنید هنگامی که ما در درازمدت دچار اندوه باشیم خطر بروز افسردگی و دیگر اختلالات روان‌شناختی افزایش پیدا می‌کند.
پس حتماً علائم و نشانه‌های آن را جدی بگیرید تا خدایی نکرده دچار بیماری‌های روان‌شناختی نشوید.
-
احساس خشم
از خشم به‌عنوان یک حس منفی یاد می‌شود؛ اما این حس منفی دستاوردهای مثبتی با خود به همراه دارد. خشم باعث می‌شود ما بتوانیم مرزهایمان را با دیگران مشخص کنیم، از حقوق خود دفاع کنیم و در برابر بی‌عدالتی‌ها واکنش نشان دهیم. در واقع احساس خشم باعث می‌شود انرژی مقابله‌کردن پیدا کنیم.
-
احساس ترس
احساس ترس یکی از احساسات ناخوشایندی است که انسان برای بقا به آن نیازمند است. هنگامی که ما در موقعیتی خطرناک قرار می‌گیریم ترس در ما پدید می‌آید. ترس باعث فعال‌شدن سیستم عصبی خودکار سمپاتیک در بدن ما می‌شود. در این شرایط ضربان قلب افزایش‌یافته و تنفس سریع‌تر می‌شود و بدن در شرایطی قرار می‌گیرد تا انسان بتواند از خود در برابر تهدیدات محافظت نماید. ترس پاسخی احساسی به یک تهدید ناگهانی است. اگر ترس در درازمدت همراه فرد باشد احتمال بروز اختلال اضطراب و استرس افزایش می‌یابد.
-
احساس نفرت
احساس بیزاری یا نفرت نیز یکی از احساسات بنیادین انسان است؛ این حس در هرکسی به دلایل متفاوتی پیش می‌آید و شدت آن نیز در موقعیت‌های گوناگون متفاوت است. نفرت می‌تواند ناشی از یک بوی بد، مزه بد غذا، رفتار زشت یک انسان یا هر چیز دیگری باشد.
انواع احساسات مختلف:
اما احساسات درون انسان به همین‌جا ختم نمی‌شوند؛ در ادامه به تعدادی دیگر از احساساتی که ممکن است هر شخصی در طول شبانه‌روز بارها آن را تجربه کند اشاره می‌کنیم.
-
احساس خجالت
بعضی از افراد هنگام نزدیک‌شدن به دیگران یا وقتی کسی به آنها نزدیک می‌شود، مدام حس دلهره و عجیب بودن پیدا می‌کنند. به این احساس خجالت یا شرم‌زدگی گفته می‌شود.
به‌عنوان‌مثال اگر هنگام روبه‌روشدن در جمع خجالت می‌کشید این موضوع اصلاً چیز عجیب‌وغریب نیست که بخواهید نگران آن شوید؛ در واقع در این حالت مغز شما با محیط جدید ارتباط برقرار نکرده است.
-
احساس لذت
لذت‌بردن از زندگی یک مسئله نسبی است و ربط مستقیمی با طرز تفکرات و دیدگاه‌های انسان دارد. به‌عنوان‌مثال فردی با مشاهده فیلم احساس لذت می‌کند و فرد دیگر با پیاده‌روی در پارک موردعلاقه خود.
-
احساس گناه
احساس گناه زمانی به شما دست می‌دهد که کار اشتباهی کرده باشید یا بخواهید کار اشتباهی انجام بدهید؛ در واقع حس گناه شما را دچار عذاب وجدان می‌کند این‌گونه احتمال اینکه مجدد آن کار را انجام دهید بسیار کاهش پیدا می‌کند.
-
احساس حقارت
افرادی که برای خود ارزش قائل نیستند، همیشه بر این باورند که دیگران نسبت به آنها ارجحیت دارند و برای خود دشمن فرضی تصور می‌کنند، در واقع این افراد دچار حس حقارت هستند. این افراد نه‌تنها برای خود احترام قائل نیستند به دیگران هم به‌راحتی بی‌احترامی می‌کنند، بدون اینکه با خود فکر کنند طرف مقابل از گفته آنها ناراحت می‌شود.
-
احساس رضایت
شما زمانی که یک کار یا مسئولیتی را که برعهده داشته‌اید به‌خوبی از پس آن برآمده باشید احساس رضایت را تجربه می‌کنید.
-
احساس یاس
احساس یاس و ناامیدی زمانی در افراد ایجاد می‌شود که به خواسته و انتظارات خود نرسیده باشند. این حس معمولاً غالباً با احساساتی نظیر ناتوانی، درماندگی، دل‌کندن، اسارت، افسردگی و انزوا همراه است.
-
احساس درد
احساس درد یک علامت هشداردهنده است که به ما می‌گوید مشکلی وجود دارد؛ پس آن را جدی بگیرید.
-
احساس موفقیت
زمانی که پله‌های پیشرفت و ترقی را یکی پس از دیگری طی کنید و به هدف خود نزدیک شوید می‌توانید احساس موفقیت را با تمام سلول‌های بدن خود حس کنید.
-
احساس شهوت / هوس
زمانی که نسبت به شریک عاطفی خود حس برانگیختگی داشته باشید آن زمان می‌توانید احساس شهوت را تجربه کنید.
-
احساس خستگی
احساس خستگی را می‌توانید به دو صورت خستگی روحی و خستگی جسمی تجربه کنید.
اگر دچار خستگی جسمی شده‌اید باید چند ساعت استراحت کنید یا دوش آب گرم بگیرید؛ اما برای درمان خستگی روحی باید مسافرت بروید، برای خود وقت بگذارید، فیلم ببینید، پیاده رویی بروید، برای خود یک شاخه گل خریداری کنید یا خود را به نوشیدن یک فنجان قهوه در کافه دلخواهتان دعوت کنید.
-
احساس آرامش
زمانی که به اهداف خود برسید و از تلاطم‌های زندگی خود را رها کنید می‌توانید احساس آرامش را تجربه کنید؛ البته لمس آرامش برای برخی با نوشیدن یک لیوان چایی یا مطالعه یک صفحه کتاب و... می‌تواند اتفاق بیفتد.
-
احساس گیجی
گیجی یا سردرگمی احساسی است که فرد در آن وضعیت نمی‌داند باید چه کاری انجام دهد یا اصلاً چه کاری درست و چه کاری غلط است. گیجی حسی بین رسیدن و نرسیدن است یا می‌توان گفت گیجی احساسی است میان رفتن و نرفتن.
-
احساس همدلی
زمانی که شما خود را در غم و شادی دیگران شریک می‌کنید می‌توانید حس همدلی را با پوست‌واستخوان خود لمس کنید. در واقع در این حالت شما توانایی درک احساسات دیگران را دارید و در غم و شادی دیگران شریک می‌شوید.
-
احساس عشق
احساس عشق با ترشح هورمون اکسی‌توسین در افراد ایجاد می‌شود؛ در واقع ممکن است هورمون عشق با شنیدن صدای فرد موردعلاقه، خاطرات شیرین، حتی یک نگاه مهربان در بدن ترشح شود و فرد را غرق در عشق کند.
-
احساس شیفتگی
احساس شیفتگی زمانی به وجود میاید که شخصی را خیلی تحسین می‌کنید و یا خیلی به آن علاقه‌مند هستید. وقتی فردی به‌جای دیگری به خودش شیفتگی پیدا کند، به‌اصطلاح خودشیفته شده و خیلی به خودش علاقه‌مند شده است.
-
احساس دلتنگی
زمانی که از دوست، عشق، خواهر، برادر، پدر، مادر و... خود فاصله داشته باشید دچار احساس دلتنگی می‌شوید.
-
احساس اضطراب
زمانی که با تنش‌ها مواجه باشید یا روز پرکاری را تجربه کنید دچار احساس استرس و اضطراب می‌شوید.
-
احساس تعجب
اگر موضوعی شما را حیرت‌زده کند و به وجدتان آورد می‌توانید حس تعجب را تجربه کنید.
-
احساس نگرانی
احساس نگرانی با استرس و اضطراب همراه است؛ در واقع شما با داشتن استرس نگرانی هم دارید؛ زمان مواجه‌شدن با این حس سعی کنید چند نفس عمیق بکشید، خود را سرگرم کنید و از محیطی که موجب شده این حس به شما دست دهد فاصله بگیرید.
توجه داشته باشید استرس سرمنشأ انواع بیماری‌ها نظیر ام‌اس، بی‌خوابی، پرخوابی، پرخوری، کم‌خوری و... است، پس مراقب سلامت خود باشید.
-
احساس امنیت
ممکن است ساعت‌ها کنار شخصی باشید و گذر زمان را حس نکنید یا ممکن است در کنار شخصی بیش از قبل اعتمادبه‌نفس داشته باشید؛ به این حالت می‌گویند شما احساس امنیت دارید.
سعی کنید آدم امن زندگی خود را پیدا کنید و در کنار آن بهترین لحظات را تجربه نمایید.
-
احساس ارزشمندی
احساس ارزشمندی از میزان اعتمادبه‌نفس به وجود می‌آید؛ سعی کنید اعتمادبه‌نفس خود را افزایش دهید و خودتان را دوست داشته باشید تا دیگران نیز شما را دوست داشته باشند.
-
احساس پوچی
زمانی که نرسیدن‌ها و نشدن‌ها و نتوانستن‌ها در زندگی جای رسیدن‌ها، شدن‌ها و توانستن‌ها را بگیرید شما دچار حس پوچی می‌شوید؛ البته افرادی هم هستند که در زندگی به شما احساس پوچی القا کنند، در مقابله با این افراد، از آنها فاصله بگیرید چرا که چیزی جز افسردگی و ناامیدی برای شما به همراه ندارند.
-
احساس خوشبختی
این که بنشینید تا پادشاه با اسب سفید از راه برسد و شما را خوشبخت کند یک افسانه است؛ سعی کنید در لحظه زندگی کنید تا بتوانید در تمام لحظات خود حس خوشبختی را بچشید و آن را به دیگران نیز انتقال دهید.
-
احساس غرور
داشتن حس غرور در زندگی مفید است؛ اما نه زمانی که بگذارید در زندگی شما قالب شود. به‌عنوان‌مثال اگر کار اشتباهی انجام داده‌اید سعی کنید در عذرخواهی‌کردن پیش‌قدم شوید و نگویید؛ چون حس غرور دارم نمی‌توانم اشتباهم را قبول کنم.
این موضوع شاید آسیب‌های زیادی به روابط دوستانه، عاشقانه، کاری و خانوادگی و... شما وارد کند.
-
احساس قدرت
زمانی شما می‌توانید احساس قدرت را تجربه کنید که در کاری مهارت داشته باشید؛ در واقع زمانی که شما بتوانید کاری که دیگران نمی‌توانند انجام دهند را به‌صورت حرفه‌ای انجام دهید می‌توانید حس قدرت و برتری را تجربه کنید.
-
احساس اشتیاق
حس اشتیاق را ممکن است قبل از دیدن فرد موردعلاقه خود تجربه کنید یا قبل از رفتن به جلسه‌ای و... . در واقع زمانی که شما صدای قلبتان را می‌شنوید و یک ذوق وصف نشدنی را تجربه می‌کنید دچار حس اشتیاق شده‌اید.
-
احساس غربت
احساس غربت یه حالت روحی عاطفیه که معمولاً با مهاجرت و دوری از شهر یا کشور رخ میده. زمانی که برای کاری از شهر و یا کشور خودتون خارج می‌شین، این احساس رو تجربه می‌کنین. این احساس گاهی در محل زندگی فرد هم رخ میده. زمانی که شما در جمعی قرار می‌گیرین که نمی‌تونین با افراد حاضر در جمع ارتباط عاطفی برقرار کنین، احساس غربت و غریبی بهتون دست میده.
-
احساس استرس
استرس نوعی پاسخ طبیعیه که بدن در برابر فشارهای درونی و بیرونی از خودش نشون میده. زمانی که یه اتفاق تهدیدآمیز یا غیرمنتظره رخ میده و یا احساس می‌کنین کنترل کمی بر اوضاع دارین این احساس رو تجربه می‌کنین.
چگونه احساسات خود را کنترل کنیم؟
همان‌طور که توضیح دادیم در زندگی روزمره، افراد با احساسات مختلفی شامل غم، خشم، ترس، شادی، تعجب، شرم، حسادت و... روبه‌رو می‌شوند. اگرچه احساس می‌تواند نقش بزرگی در زندگی روزمره ما ایفا کند، اما زمانی که از کنترل خارج شود سلامت عاطفی و روابط بین‌فردی را بر هم می‌زند.
پس هر فردی باید به مهارت‌های سرکوب و ابراز احساسات و همچنین مدیریت هوش هیجانی و احساسات خود، آگاه باشد تا بتواند هنگامی که در شرایط خاص قرار گرفت بداند با مواجه با کدام احساس کدام رفتار را از خود بروز دهد.
به‌عنوان‌مثال ممکن است بعد از یک روز کاری سخت در ترافیک باشید که ناگهان رفتار راننده ماشین جلویی در شما خشم زیادی ایجاد کند. در این شرایط ممکن است خشم شما باعث رفتاری شود که بعداً از آن پشیمان شوید. مهارت کنترل احساسات در اینجا بسیار اهمیت پیدا می‌کند.
سخن آخر
زندگی شاید مختصراً وقفه‌ای بگیره که تو بتونی افکار و احساسات رو جمع‌وجور کنی؛ اما این را بدان که کلی فرصت در انتظارت هست که می‌تونی در آنها انواع احساسات رو تجربه کنی.
پس همچنان جا نزن و ناامید نشو؛ این تازه یک شروع برای تو است. سعی کن انواع احساس را بشناسی و باتوجه‌به شناخت احساساتت در مسیر آگاهی قدم برداری رفیق!
نظرات
نظر خود را ثبت نمایید