عشق چیست؟ احساس عشق، انواع عشق و 5 زبان ابراز آن
تعریف عشق، علائم و انواع آن
عشق چیست؟ در این مقاله، دانسته‌های دانشمندان علوم اجتماعی رو دربارۀ احساس عشق و اینکه چطور به سلامتی و خوشحالیتون کمک میکنه، بررسی می‌کنیم.
احساس عشق چیست؟
تعریف دقیق عشق خیلی سخته. می‌تونین از همۀ هنرمندان، دانشمندان و فیلسوفانی که سالیان سال تلاش کردن تا یه جواب قطعی بِدن، بپرسین. عشق یه احساس، یه مفهوم، یه دوست داشتن بدون حد و مرز و یه انگیزه‌ست. چجوری می‌تونیم با یه تعریف ساده خلاصه‌ش کنیم؟
بااین‌حال، روانشناسان یه ویژگی مشترک در همۀ رفتارها و تجربیاتی که ما فکر می‌کنیم جزو عشقه، تعیین کردن: "صرف زمان و انرژی، برای خوب کردن حالِ طرف مقابل به خاطر خودش." یعنی عشق اینه که بخوای طرف مقابلت شاد و سلامت باشه. این ویژگی، چیزیه که مردم دائماً دربارۀ عشق میگن که برای شروع خیلی هم مفیده. مثلاً به این فکر کنین چه پدر و مادری که لباس به تن نوزادشون می‌پوشونن، چه خواهر یا برادری که توی زمین بازی از همدیگه دفاع میکنن، یا اون حسی که از ارسال یا دریافت کارت تولد بهتون دست میده، همۀ اینا نمونه‌هایی از عشق ورزیدن به طرف مقابل و ایجاد یه حس خوب برای اونه.
خیلی وقتا، احساس عشق به یه حرکت حاکی از عشق و محبت تبدیل میشه؛ ما در حق کسی خوبی می‌کنیم تا حالش خوب بشه؛ حتی اگه مستقیماً بهمون کمکی نکنه. اخیراً زمانی که شریک زندگیم به جراحی نیاز داشت و دوران سختی رو می‌گذروند، این جنبه از عشق رو تجربه کردم. پخت‌وپز، گرفتن داروهاش، صحبت با دکترا، بیرون بردن سگش و اطمینان از اینکه همه‌چیز بر وفق مراد همسرم پیش میره. هیچ کدوم از این چیزها زندگیم رو بهتر نکرد. در واقع، بیشتر استرس‌زا بودن، اما قطعاً به همسرم کمک کرد.
شما هم اگر زمانی درگیر استرس زیادی شدید، میتونید از تمارین تنفسی برای کاهش اضطراب و استرس استفاده کنید تا آرامش بیشتری داشته باشید.
اهمیت دادن و مراقبت از خود نیز با انگیزۀ عشق انجام میشه. وقتی برای خودتون یه غذای مقوی و سالم می‌پزین، به یه دوستی زنگ می‌زنین تا حامیتون باشه، یا وقتی رو که برای خوندن مقاله مورد علاقه‌تون می‌ذارین و بهش فکر می‌کنین، همۀ اینا یعنی اینکه در حال تمرین عشق ورزیدن به خودتون هستین.
نقطۀ مقابل عشق
ممکنه از خودتون بپرسین که آیا تنفر، متضاد عشقه؟ من هم نمی‌دونستم. ولی انگار متضاد عشق، نفرت نیست، بلکه بی‌توجهی و بی‌علاقگیه. این نقل قول که اغلب به الی ویزل، فعال سیاسی و برندۀ جایزۀ صلح نوبل و از بازماندگان هولوکاست نسبت داده میشه، بر جنبۀ اصلی عشق تأکید میکنه؛ یعنی عشق و نفرت دو احساس قدرتمندن، ولی نفرت نمی‌تونه متضاد عشق باشه.
از اونجایی که عشق شامل صرف وقت و انرژی برای طرف مقابل و خوب بودن حالشه، نقطه مقابلش، عدم صرف وقت و انرژی و بی‌تفاوت بودن به حال خوبِ فرد مقابله. براساس نظریه کارشناسان این حوزه؛ از عشق دست کشیدن» مثال بارز این موضوعه. وقتی که یه رابطۀ صمیمی و نزدیک از بین میره، یک یا هر دو نفر این رابطه به مرور زمان، کمتر به این موضوع اهمیت میدن که آیا حالِ دل طرف مقابل خوبه یا نه. درنتیجه برای بهتر شدن حال همدیگه خیلی هم تلاش نمی‌کنن.
شاید خودتون این تجربه رو داشتین که یه وقتی با شخصی خیلی صمیمی بودین و بهش اهمیت می‌دادین ولی بعداً دیگه براتون مهم نبوده که بخواین براش وقت بذارین یا نگران حالش باشین. خب، این فرآیند اگرچه اغلب دردناک یا غم‌انگیزه، ولی بخشی از چرخۀ طبیعی روابطیه که توی زندگیمون تجربه می‌کنیم.
میدونید غم چیه؟
تعریف عشق در روان‌شناسی
شاید باور نکنین، اما فقط 75 سال میشه که روانشناسان به مطالعه و بررسی عشق به‌عنوان یه ایدۀ خاص پرداختن. آن‌ها علاوه‌بر درک این موضوع که عشق یعنی داشتن احساس خوب وقتی که فرد مقابل حالش خوب باشه، شروع به توصیف انواع عشق کردن، مثل عشق رمانتیک و یا صمیمانه.
روانشناسان دریارۀ اینکه تعداد محدودی از انواع عشق وجود داره هم‌رأی هستن، اما بیشتر مردم بر این باورند که عشق به روش‌های مختلف زیادی خودش رو نشان میده. برای مثال، این حس می‌تونه دلیلی باشه که چرا همیشه شریک زندگیتون رو به خاطر دیر رسیدن‌هاش می‌بخشین یا متعهد میشین که یه پروژۀ خلاقانه رو تموم کنین یا آرزو دارین در محل کار‌ترفیع بگیرین تا بتونین بچه‌هاتون رو به گردش و تفریح ببرین یا وقتی تیم ورزشی مورد علاقه‌تون شکست می‌خوره، ناراحت میشین. دقت کنین که تنها ویژگی مشترک این موقعیت‌ها اینه که شما به چیزی یا کسی اهمیت میدین و می‌خواین که خوب باشه.
به عبارتی، ما می‌دونیم که عشق فقط فکر، احساس یا عمل نیست، بلکه می‌تونه توی فکر، احساس یا عمل وجود داشته باشه. اجازه بدین کمی بیشتر دربارۀ اینکه عشق دقیقاً احساس نیست صحبت کنیم.
عشق به‌عنوان یک احساس
روانشناسان دربارۀ اینکه آیا عشق یک احساسه یا نه به بحث و گفت‌وگو پرداختن. پل اکمن، شاید مشهورترین محقق احساسات انسانی، گفته که همۀ احساسات و هیجانات، نمایش منحصر‌به‌فرد و مشخصی در چهره دارن؛ یعنی هر احساسی باید با حالت چهرۀ خاص خودش ظاهر بشه یا به روشی خاص در بدن خودش رو نشان بده. مثلاً هربار از طریق فعالیت‌های مشابه در همان قسمت‌های بدن و مغز.
متوجه شدین که وقتی عشق رو احساس در نظر می‌گیرین، ممکنه باعث ایجاد سوءتفاهم بشه؛ مثلاً وقتی مادربزرگتون رو می‌بینین، ممکنه از محبتی که بهش دارین اشک شوق بریزین، اما کسی که عاشقش هستین وقتی میاد خونه به جای اشک ریختن، با عشق بهش لبخند می‌زنین. به جای اینکه عشق رو یه احساس در نظر بگیرین، باید اون رو ترکیبی از احساس و اندیشه بدونین؛ عشق وقتی وجود داره که شما یه حسی دارین و اون حس رو مرتبط با عشق می‌دونین.
وقتی از این دید به عشق نگاه می‌کنین که عشق یه احساسه، از موضوع دیگه‌ای طفره میرین و اون اینه که احساسات همیشه دارن تغییر میکنن. حالا فکر کنین که چطور ممکنه کسی که پنجاه ساله با عشق ازدواج کرده، می‌تونه در تمام این مدت "عاطفه عشق" رو احساس کنه؟ معلومه که چنین حسی نداشتن! اون‌ها فقط احساسی بینشون بوده که به این نتیجه رسیدن محرکش عشقه.
حفظ عشق در ازدواج، فرایندی مداوم و نیازمند به تلاش است که برای داشتن یک زندگی عالی نباید فراموشش کنید.
زبان عشق چیست؟
سی سال پیش، دکتر گری چپمن نویسنده و سخنران، این ایدۀ پنج زبان عشق رو مطرح کرد؛ یعنی راه‌هایی برای ابراز عشق به شخصی که دوستش دارین. چپمن میگه: " ما انسان‌ها، همون‌طور که به زبان‌های مختلفی صحبت می‌کنیم، زبان عشقی متفاوتی هم داریم. ما فقط در صورتی عشق ابرازشده از طرف مقابلمون رو به خوبی درک می‌کنیم که به زبان عشق خودمون ابراز شده باشه." براساس این نظریه، هر آدمی یه زبان عشق اصلی و یه زبان عشق
ثانوی داره. پنج زبان عشق عبارتند از:
- کلام تأییدآمیز: این زبان برای تأیید و تشویق افراد استفاده میشه؛ یعنی قدردان شریک زندگیتون باشین و بهش ابراز محبت کنین.
- وقت گذاشتن برای همدیگه: زبانِ به هم توجه کردن. این زبان دربارۀ صرف وقت با تمرکز کامله. زمانی رو با تمرکز به بودنتون در کنار طرف مقابل، با هم بگذرونین.
- خدمت به هم: دو طرف رابطه در خدمت به همدیگه هستن. برای این افراد، رفتار بسیار مؤثرتر از کلامه؛ یعنی کارهایی برای عشقتون انجام بدین که زندگی رو براش لذت‌بخش‌تر میکنه.
- دریافت هدایا: هدیه از نمادهای بصری عشقه و برای بعضی‌ها خیلی مهمتر از بقیه‌ست. برای بعضی‌ها، هیچ چیز به اندازه هدیه گرفتن، احساس عشق رو انتقال نمی‌ده. دریافت چیزی که نشان بده طرف مقابل واقعاً به خواسته‌ها و نیازهاتون فکر میکنه.
- تماس فیزیکی: برای این افراد، هیچ چیز به‌اندازه تماس بدنی، بیانگر عشق نیست؛ یعنی استفاده از علائم فیزیکی محبت که می‌تونه شامل صمیمیت جنسی برای ابراز علاقه باشه.
از اونجایی که نظریۀ زبان‌های عشق بسیار رایج شده، روانشناسان تحقیقاتی انجام دادن تا ببینن آیا افرادی که از ایده‌های چپمن پیروی میکنن روابط قوی‌تری دارن یا نه. به تازگی اون‌ها روابطی بین زبان عشق و رضایت از رابطه رو پیدا کردن. زمانی که طرفین زبان‌های عشق متفاوتی دارن، ممکنه «به زبان طرف مقابل صحبت کردن» کافی نباشه؛ یعنی شما باید این کار رو به‌طور مؤثر و واقعی انجام بدین. با وجود کمبود یافته‌های تحقیقاتی واضح، خیلی از زوج‌های تحت درمان، مفید بودنِ نظریۀ زبان‌های عشق رو برای یادگیری نحوۀ حمایت بهتر و ابراز علاقه به همدیگه تأیید کردن.
برای اطلاعات کامل تر به این مقاله مراجعه کنید؛ 5 زبان عشق و روش ابراز علاقه براساس کتاب گری چپمن
فواید عشق
تحقیقات بارها و بارها نشان دادن افرادی که میگن احساس عشق بیشتر و روابط نزدیک بیشتری دارن، شادتر و سالم‌تر از افرادی هستن که توی زندگیشون عشقی ندارن. شاید بهترین مثال برای این امر، کار تحقیقاتی دانشگاه هاروارد باشه که زندگی گروهی از مردان بیش از 80 سال رو دنبال کردن. محققان متوجه شدن که روابط صمیمانه و عاشقانه با دوستان، خانواده یا همسر، یکی از بهترین آمارهای احساس تندرستی و آسایش بوده. این پیامی بسیار قدرتمند و دلگرم‌کننده‌ست. شما می‌تونین در هر زمان از فواید عشق به کسی یا چیزی که واقعاً بهش اهمیت میدین، بهره‌مند بشین.
انواع عشق
خیلی از مردم دیدگاهشون رو دربارۀ انواع عشق ارائه میدن. خیلی طول میکشه تا همۀ اون‌ها رو بررسی کرده و یکی که بیشتر دوست دارین رو پیدا کنین! در اینجا یک فهرست کوتاه و دلچسب که بیشتر مثال‌ها رو پوشش میده در اختیارتون می‌ذاریم:
- عشق خالص: این همان محبتیه که بین دوستان و اعضای خانواده احساس میشه. زوج‌های مُسن‌تر یا اون‌هایی که مدت طولانی با هم بودن، ممکنه عشق خالص رو تجربه کرده باشن. این احساس ناشی از تجربیات مشترک، محبت و تعهد به همدیگه‌ست.
- عشق رمانتیک: عشق رمانتیک با شوروشوقی که داره از انواع دیگه متمایز میشه. در عشق رمانتیک، شما نه تنها محبت، بلکه میل (اغلب جنسی) به طرف مقابل رو هم احساس می‌کنین. وقتی این احساسات شدید دوطرفه باشه، افراد احساس شادی و رضایت میکنن.
- عشق از سر‌ترحم: این مورد که به اون عشق همدلانه هم میگن با اعتماد، محبت، صمیمیت و تعهد مشخص میشه. عشق دلسوزانه معمولاً از احساس درک متقابل و احترام مشترک نسبت به هم به‌وجود میاد و معمولاً وقتی اتفاق میفته که فرد احساس میکنه طرف مقابل ناتوانه و نیاز به مراقبت داره؛ مثل مراقبت والدین از نوزادشون یا افرادی که از بیماران لاعلاج مواظبت میکنن.
بیشتر بخوانید: احساس همدلی و 11 نشانه مهم آن
نشانه‌های عشق
نشانه‌های عشق بر اساس نوع اون متفاوته. علم روان‌شناسی در مورد عشق، بین احساس «دوست داشتن» و «عاشق بودن» فرق گذاشته. بااین‌حال، نشانه‌های واضحی وجود داره. تمایل به بودن در کنار طرف مقابل، فکر کردن یا برنامه‌ریزی برای زمان و فعالیت‌های مشترک، اینکه خودتون رو مجرد و تنها ندونین، بلکه به‌عنوان یه واحد یعنی دوست، زوج یا خانواده در نظر بگیرین و آمادۀ فداکاری برای طرف مقابل باشین. همۀ اینها تجربیات رایجی هستن که هنگام احساس عشق به شخص دیگه به‌وجود میان.
احساس عشق چگونه است؟
یادتون باشه که یه راه برای درک انواع عشق اینه که اون رو به‌عنوان راهی برای تفسیر احساسی که دارین در نظر بگیرین؛ یعنی عشق به روش‌های مختلفی احساس میشه. در نوع رمانتیک اون، مواد شیمیایی که برای کمک به پیوند با شریک زندگیتون طراحی شدن، می‌تونن به رگ‌هاتون جاری و باعث سرخوشیتون بشن تا به‌شدت به طرف عشقتون کشیده بشین. در مقابل، علاقه از سر‌ترحم و دلسوزی ممکنه شدت کمتری داشته باشه، اما همچنان دارای احساسات محبت‌آمیز و لطیفه. عشق دلسوزانه، همون‌طور که از نامش پیداست، با احساس مهربانی نسبت به طرف مقابل یا اجبار به کمک به اون مشخص میشه.
اینها نمونه‌هایی از احساسات عموماً مثبت بودن، اما احساسات منفی هم می‌تونن با عشق برانگیخته بشن. شاید از دیدن گفت‌وگوی شریک زندگی فعلیتون با همسر سابقش حسادت کرده باشین. شاید در غم‌و‌اندوه درگذشت پدربزرگ و مادربزرگ دوست‌داشتنیتون باشین یا دلتنگی در خصوص ماجراجویی‌های به‌یادماندنی با دوستان دانشگاه که مدت‌هاست ازشون دست کشیدین. پس می‌بینین که عشق زیربنای این احساسات هم هست.
اگر اهل فیلم هستید این مقاله ممکنه بهتر کمکتون کنه؛ 3 فیلم عاشقانه که حقیقت روابط عاطفی و عشق رو نشان میدن!
نکاتی برای پرورش عشق
ساده‌ترین راه برای پرورش عشق در زندگی اینه که بر خوبی‌هایی که در دیگران می‌بینین و خوبی‌هایی که برای دیگران می‌خواین تمرکز کنین. یکی از راه‌های اثبات‌شدۀ علمی برای انجام این کار، تمرین مراقبه محبت‌آمیزه؛ تمرینی بودایی که در اون، فرد به‌طور عمدی و مکرر به رفتارهای مهربانانه و محبت‌آمیز نسبت به بقیه فکر میکنه. خیلی از مطالعات نشان دادن که تمرین محبت‌آمیز، احساسات مثبت شما رو نسبت به افرادی که بهشون فکر می‌کنین و آرزوهای خوب براشون دارین افزایش میده.
فکر کردن یا نوشتن فهرست هر آنچه که فرد به‌خاطرشون سپاس‌گزاره، راه دیگه‌ای برای پرورش و گسترش عشقه. در نهایت، صرفاً مراقبت و انجام فعالیت‌های معمولی و روزمره برای دیگران، می‌تونه باعث رشد و عمیق شدن احساس ما به اون‌ها بشه.
شیوۀ عشق ورزیدن
ایدۀ عشق به‌عنوان رسم و شیوه، به بهترین وجه توسط افرادی نشان داده میشه که تعهد مادام العمرشون به دوست داشتن دیگران، واقعاً جهان رو تغییر داده. افرادی که عشق رو در تمام جنبه‌های زندگیشون تمرین و یا اون رو تا بیشترین محدودیت‌هاش دنبال میکنن، رفاه خودشون و خیلی‌های دیگه رو در مقیاس جهانی بالا بردن. به فداکاری و محبت فداکارانه به دیگران فکر کنین که توسط مارتین لوتر کینگ جونیور، مهاتما گاندی، مایا آنجلو یا اپرا وینفری به نمایش گذاشته شد. آنچه این افراد به ما نشان دادن، نمونه‌ای از نحوۀ عشق ورزیدن به‌صورت حرفه‌ای و شخصیه.
در عین حال، نه من و نه شما مجبور نیستیم عشق رو در اون مقیاس نشان بدیم تا تفاوت معناداری ایجاد کنیم. احتمالاً فردی در محافل اجتماعی یا خانواده بزرگ شما وجود داره که به محبت، مراقبت و بخشش معروفه. به این فکر کنین که اون شخص چگونه نحوۀ زیستنش رو انتخاب میکنه و اینکه شما چطور می‌تونین مثل اون زندگی کنین و بیشتر محبت بورزین؟
نقل‌قول‌هایی دربارۀ عشق
-
جان لنون و پل مک کارتنی: "و در نهایت، عشقی که میدین، برابر با عشقیه که می‌گیرین."
- لوسیل بال: "اول خودت رو دوست داشته باش. بقیه چیزها خودشون مطابق میلت پیش میرن. برای انجام هر کاری در این دنیا باید خودت رو از صمیم قلب دوست داشته باشی."
- النور روزولت: "عشق جسارت می‌خواد، اما درد کشیدن به واسطۀ عشق، آتش تطهیرکننده برای اون‌هاییه که عشق رو می‌شناسن و سخاوتمندانه عشق می‌ورزن. همۀ ما افرادی رو می‌شناسیم که این‌قدر از درد می‌ترسن که مثل اون نرم‌تن صدف خوراکی، توی اون صدف قایم میشن، نه چیزی میدن و نه چیزی می‌گیرن و این‌قدرکوچیک میشن تا زمانی که بمیرن."
- مولانا: "وظیفه شما جستجوی عشق نیست؛ بلکه صرفاً جستجو و یافتن تمام موانعیه که درونتون در برابرش ایجاد کردین."
- آلبرت الیس: "هنر عشق تا حد زیادی هنر استقامت است."
- پل تیلیش: "اولین وظیفۀ عشق گوش دادن است."
سخن آخر در باب عشق
احتمالاً هیچ چیز در تجربۀ ما به‌عنوان انسان، پیچیده‌تر از دوست داشتن شخص دیگه‌ای نیست. در عین حال، اگه تا به حال احساس کردین که احساس عشق نیرویی خارج از کنترل در زندگی شماست، امیدوارم این مقاله باعث بشه در موردش تجدید نظر کنین. تعریف عشق واقعی، چیزی ورای احساسات و واکنش‌های فیزیکی و یا هر آنچه از دیگران توی یه رابطه می‌بینین، هست و برای تشخیصش لازمه که نشانه‌‌ها رو دنبال کنین. محبت روشی هست که ما برای دیدن اعمال و احساساتمون انتخاب می‌کنیم. از بسیاری جهات، انواع عشق خودش یه انتخاب، نگرش یا رویکردی برای حرکت در جهان هستیه. با دونستن این مطالب امیدواریم بتونین عشقی رو که می‌خواین بدین و متقابلاً بگیرین.
موضوع قابل توجهی که وجود داره این که، عشق و چند حس دیگر خیلی شبیه بهم هستند و شما باید حواستون باشه که اونهارو باهم اشتباه نگیرید؛ حس هایی مثل شیفتگی و دلدادگی، هوس شهوت و...
دیدگاه خود را ثبت نمایید.