شادی در کار؛ 4 قدم برای داشتن شادی شغلی و ساخت محیط کار شاد

منظور از شادی شغلی یا شادی در کار چیه؟

تا حالا کلمۀ دانمارکی Arbedjsglæde به گوشتون خورده؟ این کلمه به معنای نوعی شادی و خوشحالیه که از انجام کار به دست میاد. Arbedjsglæde در واقع یه احساس مثبته که وقتی نسبت به کاری که انجام می‌دیم یا تعهد حرفه‌ای که رو دوشمون هست احساس خوبی داشته باشیم، به وجود میاد و معنای اون شادی در کار یا شادی شغلی هست. احساس حضور در یه محیط کار شاد زمانی به سراغ ما میاد که:

• از انجام وظایفی که به ما محول شدن لذت ببریم.
• نسبت به افرادی که با اون‌ها کار می‌کنیم احساس خوبی داشته باشیم.
• از مزایای مالی که از این شغل می‌گیریم راضی و خوشنود باشیم.
• امکان رشد و تقویت مهارت‌هایی که داریم برامون وجود داشته باشه.
• در محل کار احساس احترام و پذیرفته‌شدن کنیم.

شادی در کار فقط حاصل یه سرمایه‌گذاری مناسب و بازده خوبی نیست، بلکه دنیایی فراتر از این حرف‌هاست؛ عوامل فردی مثل ویژگی‌های شخصیتی، سطح درک و فهم، استرس‌های روان‌شناختی زمینه‌ای و هوش هیجانی همگی می‌تونن بر میزان احساس راحتی ما در یه موقعیت شغلی تأثیر بذارن.

تام مایلز میگه: «از بین اهدافی که انسان‌ها قصد دارن بهشون برسن، شادی معمولاً بزرگ‌ترین اون‌هاست.»

شاون آکور در کتابش «مزیت شادمانی» که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد تشریح کرد که یه شرکت با کارمندهای خوشحال می‌تونه فروشش رو تا ۳۷٪ و بهره‌وری رو تا ۳۱٪ افزایش بده که مستقیماً به ایجاد یه محیط کاری با عملکرد بالا و بهبود کیفیت کمک می‌کنه.

اهمیت داشتن احساس شادی در کار

مفهوم شادی در محل کار تا چند دهه پیش وجود نداشت که البته دلایلی برای این امر وجود داشت.

در چند سال گذشته، ما شاهد تغییرات زیادی در صنایع مختلف بودیم، ما اکنون در موقعیت‌هایی مشغول به کار هستیم که حتی بیست سال پیش هم وجود نداشتند. پس کی می‌تونست در دهه چهل و پنجاه به مشاغلی مثل مدیر رسانه‌های اجتماعی، متخصص سئو، مدیر ارشد شادی، مربی و سخنران انگیزشی، مشاور شغلی و یا هماهنگ‌کنندۀ پروژه فکر کنه؟

با چنین دامنۀ گسترده‌ای از وظایف پیچیده که امروز باید از بین اون‌ها انتخاب کنیم، خیلی مهم و ضروریه که بتونیم شادی واقعی رو از کاری که عمرمون رو برایش صرف می‌کنیم به دست بیاریم.

چه این موضوع رو بپذیرید یا نه وجود کارکنان شاد برای کسب‌وکارهای روبه‌رشد ضروری هستن. مؤسسه iOpener، در یکی از مطالعات خود با موضوع موفقیت سازمانی، نشان داد کارکنانی که در محل کار احساس شادی می‌کنن، ۶۵% پرانرژی‌تر از کارکنانی هستن که این مورد رو تجربه نمی‌کنن. اون‌ها دوبرابر بهره‌وری بیشتری دارن و به‌احتمال زیاد شغلشون رو برای مدت‌زمان طولانی‌تری حفظ می‌کنن.

حضور در یه محیط کار شاد به‌اندازه داشتن رضایت شغلی مهمه:

بِلت: «احتمالاً شاد بودن در محیط کار فاکتوری مهم در عملکرد شغلی باشه.»

یک کارگر یا کارمند خوشحال و راضی به‌موقع سرِ کارش حاضر میشه چون به وقت‌شناسی احترام می‌ذاره و همه وظایفش رو در طول روز با عشق و علاقه انجام میده، این در حالیه که از انجام کارش لذت می‌بره و اجباری در کارش نداره.

شاد بودن در محیط کار می‌تونه رو خیلی از زمینه‌ها تأثیر بذاره، از جمله:

• شادی انگیزه رو تقویت و احتمال موفقیت رو بالا می‌بره.

شادی در محل کار می‌تونه مثل آتش همه‌جا پخش بشه. کارمندانی که از انجام کارشون لذت می‌برن، الگوی خوبی برای اون‌هایی هستن که انگیزۀ کمتری دارن. برای مثال، وقتی که یه رهبر تیم از موقعیت و کارش راضیه، می‌تونه با مثبت‌نگری روی تیمش اثر بذاره و عملکرد گروه رو حفظ کنه.

• شادی در کار، مثبت‌اندیشی رو تقویت می‌کنه.

یک ذهن آشفته می‌تونه مخزن تفکرات منفی باشه. وقتی از روی اجبار کار می‌کنیم و اشتیاقی به سهیم بودن در موفقیت شرکت نداریم، ذهن ما کم‌کم سردرگم میشه، دچار استرس می‌شیم، تمرکزمون رو از دست می‌دیم و درگیر افکار منفی می‌شیم. در این موقعیت جملاتی مثل «من باید کارم رو ترک کنم»، «دیگه تحملش رو ندارم» و «من ارزشش رو ندارم» تو ذهنمون تکرار میشن. برعکس، فردی که احساسات مثبتی داره، دربارۀ شغلش بی‌شک مشتاق‌تره و تمرکز بیشتری هم داره.

بیشتر بخوانید: 10 تفاوت افراد با استرس کمتر و افرادی که استرس بیشتری دارن!

• حضور در یه محیط کار شاد، استرس رو کم می‌کنه.

آنی مکی، مشاور و نویسنده بین‌المللی رهبری، در یکی از مقالاتش اشاره کرد که وقتی کارمندان ناراضی هستن، مغزشون به‌مرور از احساسات مثبت دوری می‌کنه و به قدرت تفکر خلاق و استدلال اون‌ها آسیب می‌رسونه. او همچنین دربارۀ پیوند افکار، احساسات و اعمال ما سخن گفت. اگه هشت ساعتی رو که در محل کار می‌گذرونیم احساس خوشبختی و شادی کنیم و سرحال باشیم، این امر می‌تونه به طور قابل‌توجهی واکنش ما به استرس رو بهبود بده و تمرکز‌مون رو به سمت جنبه‌های مثبت زندگی کاری هدایت کنه.

• بهره‌مندی از شادی شغلی، کیفیت زندگی رو ارتقا میده.

اگه اجازه بدیم استرس‌ها و ناامیدی‌های کاری وارد فضای شخصی ما بشه، دیگه نمیشه از شرشون خلاص شد. افراد باتجربه و خبرۀ موفقی که می‌تونن کارشون رو به حد کمال برسونن، کمتر از فشارخون بالا، ایست قلبی، سوءمصرف مواد و سایر اختلالات مرتبط با استرس رنج می برن.

وقتی از درون خوشحال هستیم، قدرت مبارزه با بیماری‌ها و اراده بهبودی و بازگشت به مسیر رو به دست میاریم. بیمار ماندن از نظر جسمی یا روانی می‌تونه موانع متعددی رو حتی در محل کار برای ما ایجاد کنه. ما انرژی‌مون رو از دست می‌دیم تا بهترین کار رو انجام بدیم، موقع بروز مشکل روی کار کمتر تمرکز می‌کنیم و بیشتر فکرمون رو روی مصیبت‌ها می‌ذاریم، در نتیجه، روح کارآمد و خلاقمون رو می‌کُشیم. شاد بودن در محل کار باعث میشه کمتر مستعد استرس باشیم.

بیشتر بخوانید: 8 تمرین تنفسی برای کاهش اضطراب و استرس و افزایش آرامش شما

• شادی در کار روابط رو مستحکم‌تر می‌کنه.

همه ما دوست داریم در کنار افرادی باشیم که نگرش مثبتی دارن و از خودشون راضی هستن. در حالت روحی شاد، افراد نوآورتر و الهام‌بخش‌تر میشن. اون‌ها مایل به بهبود مهارت‌های ذاتی خود میشن و به ایجاد یه فرهنگ عملکردی سرگرم‌کننده و خلاق در محیط کار کمک می‌کنن. وجود شادی در کار به ایجاد روابط بین‌فردی مستحکم در محل کار کمک کرده و افراد رو تشویق می‌کنه تا برای رفاه مشترک سازمانی یا شرکتی که به اون خدمت می‌کنن با هم همکاری کنن.

علم در حمایت از شادی محیط کار

شادی از تجربیات بنیادی انسان هست که یه احساس قوی مثبت رو ایجاد می‌کنه. از زمان گذشته شادی موضوع جذابی برای تحقیقات علمی بوده تا جایی که امروزه به یکی از زیرمجموعه‌های روان‌شناسی تبدیل و دررابطه‌با اون تحقیقات زیادی هم انجام شده.

روان‌شناسی مثبت‌گرا یا علم شادی در دهه گذشته رایج شد، این علم اولین قدم روان‌شناسان برای بررسی و تأثیر اهمیت شادی در جنبه‌های مختلف زندگی بود. در این ایام بخش گسترده‌ای از تحقیقات مغزی به بررسی شادی می‌پردازه، این در حالیه که تا چندین سال پیش، تحقیقات روان‌شناختی بیشتر روی بهبود مشکلات روانی و بازگرداندن زندگی به حالت عادی مرتبط بودن.

چگونه در محیط کار شاد باشیم؟

«خوشبختی یه مقصده، نه یه مکان»

وقتی شادی در محل کار با خوشی‌های لذت‌جویانه مثل تجربیات مثبت روزانه، قدردانی و رضایت شغلی مورد ارزیابی قرار می‌گیره، شادی حاصل از اون می‌تونه کوتاه‌مدت باشه. شادی در محل کار بیشتر از یه تجربه ذهنیه، شادی شغلی یه محصول فرعی حاصل شده از عوامل خارجی مثل قدردانی و تشویق و انگیزه دهنده‌ها نیست. شاد بودن در محیط کار ناشی از روشیه که ما برای مدیریت افکار، اعمال و واکنش‌هامون به‌صورت روزانه انتخاب می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: 25 مزیت برتری که قدردانی و سپاسگزاری کردن از دیگران برامون به وجود میاره

با طی‌کردن ۴ قدم می‌تونین جهت ذهنی‌تون رو به سمتی ببرین که منجر به شادی شغلی بشه:

قدم اول: به خودتون جایزه بدین.

همیشه نباید منتظر پاداش از سمت رهبران تیم باشین. اگه می‌دونین که سهمتون رو به بهترین نحو انجام دادین، پس به خودتون انگیزه بدین. پاداش‌های کوچیکی که برای خودتون در نظر می‌گیرین می‌تونن تعهد کاری‌تون که مستقیماً با پشتکار، انرژی، اشتیاق و غرور مرتبط هست رو افزایش بدن.

قدم دوم: مسئولیت‌پذیر باشین.

ما بیشتر از هر کس دیگه‌ای مستحق شاد بودن هستیم. یه کارمند راضی و خوشحال همیشه مایل هست که مسئولیت کارهاش رو به عهده بگیره و فعالانه در توسعه مهارت‌هاش به‌صورت حرفه‌ای مشارکت کنه.

قدم سوم: بررسی کنین که آیا نسبت به کارتون رضایت شغلی دارین یا نه؟

رضایت شغلی اغلب با شاد بودن در محل کار اشتباه گرفته میشه، با اینکه این دو، دو ساختار کاملاً مستقل از هم ولی مرتبط با هم هستن. راضی بودن از موقعیت شغلی یه حالت روانیه که هر دو مؤلفه شناختی و عاطفی رو شامل میشه، درحالی‌که شادی در محل کار صرفاً یه حالت عاطفیه و بیشتر از احساسات ناشی از افکار ماست. در اندازه‌گیری سطح شادی در کارکنان مشخص شد که رضایت شغلی نقش مهمی در درک شادی محیط کاری داره. کارکنانی که امتیاز بالایی در رضایت شغلی دارن، در محل کار هم شادتر هستن.

نبود شادی شغلی و رضایت شغلی می‌تونن در نهایت ما رو به فرسودگی شغلی برسونن: فرسودگی شغلی؛ علائم، علت بروز، آسیب‌ها و 6 راه درمان آن

قدم چهارم: آگاهی و جریان شناختی!

شادی در کار به معنای اجتناب از تفکرات منفی، شایعات و قضاوت‌های غیرضروریه. افراد شاد وقتی می‌تونن شادی‌شون رو حفظ کنن که روی اعمال خودشون تمرکز داشته باشن و اجازه ندن موارد منفی بیرونی روی احساساتشون تأثیر منفی بذاره. مفهوم «جریان» یا «وضعیت جریان» اولین‌بار توسط آبراهام مزلو و کارل راجرز در رویکردهای انسان‌گرایانه‌شون استفاده شد و بعداً در تئوری‌های شادی محیط کاری نیز به کار برده شد. جریان زمانی اتفاق میفته که ما تمرکز و حواسمون رو روی کاری که در لحظه انجام می‌دیم بذاریم، این کار شامل مهارت و انگیزه‌های درونیه که با عناوین هیجان‌انگیز و سرخوشانه توصیف میشه.

۱۰ نکته برای پیداکردن شادی واقعی در محل کار:

در پژوهشی که در سال ۲۰۰۸ انجام گرفت مشخص شد که وقتی افراد آدم‌های شادی در اطرافشون داشته باشن، احتمالاً احساس خوشبختی بیشتری بکنن. پیداکردن شادی در محل کار همیشه به وظایف و شناخت‌های مربوط به خود شغل و کاری که انجام میشه، مربوط نمیشه، بلکه با بسیاری از همبستگی‌های دیگه مثل محیط کار، ویژگی‌های شخصیتی، ارتباطات فردی و مهارت‌های مدیریت استرس هم ارتباط داره که در ادامه همه این موارد رو شرح خواهیم داد.

برای شناخت ویژگی های شخصیتی افراد، میتونید از راهنمای جامع شخصیت شناسی یونگ استفاده کنید!

1. محل کارتون رو مرتب نگه دارین.

شاید جملۀ «میز به‌هم‌ریخته یعنی ذهن به‌هم‌ریخته» درست باشه. خلاقیت در فضای کار می‌تونه احساس نشاط رو افزایش بده و ذهن رو تازه کنه. همین‌طور موجب افزایش تمرکز میشه و راهی عالیه برای داشتن احساس خوب در هر روز کاری.

بیشتر بخوانید: 6 گام مؤثر برای نظم و انضباط بیشتر

1. ذهن‌آگاهی

«مردم تمام هفته رو برای جمعه، تمام سال رو برای تابستان و تمام زندگی رو منتظر خوشبختی هستن.»

ذهن‌آگاهی نه یه کلیدواژه هست و نه یه مفهوم بیش از حد ارزیابی شده. ذهن‌آگاهی یعنی باید حتی موقع انجام امور عادی روزمره مثل ظرف شستن یا رفتن تا ایستگاه اتوبوس هم تمام حواستون رو به کار بگیرین.

مطالعات انجام شده در دانشکده پزشکی هاروارد و مؤسسه تصویربرداری عصبی در آلمان نشان‌دادن که افرادی که قبل یا بعد از ساعات کاری تمرین ذهن‌آگاهی و مدیتیشن می‌کنن، در محل کار احساس ارتباط و ثبات عاطفی بیشتری دارن.

1. برنامه‌ریزی داشته باشین.

یک برنامه ۱۵ دقیقه‌ای تمرین روزانه بدن رو پرانرژی می‌کنه و سمومی که باعث خستگی میشن رو دفع می‌کنه. هر نوعی از ورزش مثل پیاده‌روی، آهسته دویدن، دوچرخه‌سواری، شنا یا هر چیز دیگه‌ای، مطمئناً بهره‌وری بیشتری در کار، انرژی بیشتری برای ارائه بهترین عملکرد و رضایت بیشتری در طول روز رو براتون به ارمغان میارن.

انگیزه کافی برای ورزش نداری؟ مااینجاکمکت کردیم: 10 روش موفق در افزایش انگیزۀ درونی برای ورزش کردن

1. درگیر فرآیند بازخوردی باشین!

ارزیابی قاطع و فوری، پیش‌بینی‌کنندۀ شادی در محل کار و رضایت شغلی هست. مطالعات نشان‌دادن که کارفرمایان یا سرپرستانی که به طور منظم بازخورد ارائه میدن و تلاش کارمندها رو تصدیق می‌کنن، در داشتن یه تیمِ کاری شاد موفق‌تر عمل کردن.

ارتباط تنگاتنگ رضایت شغلی و شادی در کار

نکاتی برای پذیرفتن بازخورد در محل کار:

به‌عنوان کارفرما هر روز صبح دربارۀ وظایف روزانه صحبت کنین، کار سخت رو تصدیق کنین و از کلمات تحسین‌برانگیز و حاکی از قدرشناسی استفاده کنین. بلافاصله بعد از اتمام کار، بازخوردتون رو ارائه بدین. بازخورد با تأخیر کمکی نمی‌کنه، موقع انتقاد، به یاد داشته باشین که به ایرادات و دلایلی که فکر می‌کنین باید اصلاح بشن، اشاره کنین.

به‌عنوان کارمند: انتقادات مثبت رو قبول کنین و روی بهبود مهارت‌هاتون تمرکز کنین، در طول جلسات و مکالمات با سرپرست یا رهبر تیم بادقت به حرف‌هاش گوش کنین و بازخوردی که گرفتین رو با سایر اعضای تیم که در این کار مشارکت داشتن به اشتراک بذارین.

1. در هر نوبت روی یه کار تمرکز کنین.

طبق پژوهش محققین، انجام چند مسئولیت زمان بیشتری رو از فرد می‌گیره و می‌تونه دلیل نارضایتی متخصصان در سطوح مختلف کاری باشه. وقتی هم‌زمان درگیر کارهای مختلف می‌شیم، تقریباً غیرممکنه که بتونیم به جزئیات توجه کنیم و این باعث حواس‌پرتی میشه. برای جلوگیری از این امر، می‌تونیم فهرست کارهایی که باید انجام بدیم رو اولویت‌بندی کرده و روی انجام کارهای مهم‌تر تمرکز کنیم.

1. به یکی از همکارانتون کمک کنین.

مطالعات نشان‌دادن که وجود محبت و نوع‌دوستی در محل کار موجب میشه کارمندان بیشتر احساس رضایت کنن و در محل کار شادتر باشن. سطح شادی ما از کمک به دیگران رو نمیشه با هیچ‌چیز دیگه‌ای در دنیا برابر کرد. این احساس به فرد توانمندی میده، خرد رو افزایش میده و باعث میشه ما احساس ارتباط بیشتری با شرکت (محل کار) داشته باشیم. کارهای ساده‌ از مهربانی گرفته تا استفاده از عبارت‌های قدردانانه و حمایت از همکاران در زمان نیاز می‌تونن احساس خیلی بهتری به ما در محل کار بدن.

1. جواب‌های عاقلانه‌ای رو انتخاب کنین.

شواهد ثابت‌کردن که افراد می‌تونن داوطلبانه پاسخ‌هایی رو انتخاب کنن که اون‌ها رو در محل کار خوشحال کنه. تمرین منظم ذهن‌آگاهی، قدردانی و ارتباط مؤثر، استرس رو کاهش میده و به کارکنان در پیشرفت به سمت اهدافشون کمک می‌کنه.

بیشتر بخوانید: 9 راه برای ابراز قدردانی و ایجاد رضایت و شادی بیشتر

1. برای خودتون ارزش قائل بشین.

کیت وایت، سردبیر سابق مجلۀ بین‌المللی کاسموپولیتین، اشاره کرد که استرس کاری اغلب باعث میشه ارزش واقعی‌مون رو فراموش کنیم. یه یادآوری کوچیک و کمی بازگشت به دستاوردهای گذشته می‌تونه در بازگرداندن شادی در محل کار معجزه کنه. خوشبختی زمانی پایداره که بتونیم به عقب برگردیم و لحظه‌ای رو برای قدردانی از خودمون صرف کنیم

چک‌لیست خود ارزشی می‌تونه شامل این عناوین باشه: پنج دستاوردی که بهشون افتخار می‌کنم ... بزرگ‌ترین نقاط قوت من عبارت‌اند از ... بزرگ‌ترین نقاط ضعف من عبارت‌اند از ... تعریفی که می‌خوام از خودم بکنم اینه که ...

1. روزتون رو با یه یادداشت خوب شروع کنین.

هر روز صبح لحظاتی رو به جمع‌آوری افکارتون اختصاص بدین و برای روزتون برنامه‌ریزی کنین. پیاده‌روی کنین، یه قهوۀ داغ بنوشین و اهداف‌ِ اون روز رو مرور کنین. روزی که خوب شروع شده باشه به‌احتمال زیاد بازدهی بیشتر و نتایج براتون به همراه داشته باشه.

1. برنامه‌هاتون رو تنظیم کنین.

ارتباط مؤثر، کلید رسیدن به شادی در کار هست. افراد باتجربه و ماهری که تونستن یه محیط کار شاد رو برای خودشون به وجود بیارن، همیشه در حفظ و پیروی از یه برنامه انعطاف‌پذیر یه قدم جلوتر بودن. ساعات کار طولانی بی‌وقفه می‌تونن شادی شغلی رو تحت‌تأثیر قرار بدن، به مغز آسیب برسونن و عملکردمون رو ضعیف و در نتیجه راه رو برای عدم بهره‌وری و اضطراب باز کنن.