سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

PMS افراد را در هر سنی تحت تأثیر قرار می‌دهد
🔹 سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مجموعه‌ای از علائم جسمی، روحی و عاطفی است که قبل از شروع قاعدگی رخ می‌دهد.
🔹 برخی افراد تنها چند ساعت درد خفیف شکمی را تجربه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تا دو هفته قبل از شروع قاعدگی دچار درد شدید و نوسانات خلقی شوند.
🔹 تشخیص PMS معمولاً بر اساس زمان‌بندی علائم انجام می‌شود.
✔ اگر علائم شدید باشند، آزمایش‌های هورمونی یا تصویربرداری ممکن است برای بررسی مشکلات زمینه‌ای سلامت انجام شود.
💡 در این مقاله، به بررسی علائم، علل، تشخیص و درمان سندرم پیش از قاعدگی می‌پردازیم.

علائم PMS

🔹 مرحله پیش از قاعدگی معمولاً چند روز قبل از شروع پریود است، اما می‌تواند تا دو هفته قبل از قاعدگی نیز آغاز شود.
🔹 برای اینکه علائم به‌عنوان PMS در نظر گرفته شوند، باید در دو هفته قبل از قاعدگی رخ دهند و در باقی ماه وجود نداشته باشند.
🔹 PMS می‌تواند در هر سنی پس از شروع قاعدگی ظاهر شود.

علائم رایج سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

🔹 علائم جسمی، احساسی و شناختی متعددی ممکن است در PMS ظاهر شوند، از جمله:
✔ گرفتگی رحم (دردهای قاعدگی)
✔ نفخ شکم
✔ حساسیت و درد در سینه‌ها
✔ هوس غذایی
✔ تحریک‌پذیری و زودرنجی
✔ گریه‌های ناگهانی
✔ نوسانات خلقی
✔ احساس غم و اندوه
✔ اضطراب
✔ انفجارهای عصبی و خشم
✔ سردرد یا میگرن
✔ مشکل در خوابیدن
✔ خستگی مفرط
✔ کاهش یا افزایش میل جنسی
✔ افزایش وزن موقت
✔ درد عضلانی
✔ تورم خفیف در دست‌ها یا پاها
✔ علائم گوارشی مانند حالت تهوع، اسهال یا یبوست
✔ تشدید بیماری‌های گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا بیماری التهابی روده (IBD)
💡 در حالی که ممکن است برخی از این علائم را تجربه کنید، بعید است که همه این علائم را با هم داشته باشید.
🔹 بسیاری از نوجوانان PMS را تجربه می‌کنند، اما علائم آن ممکن است با افزایش سن تغییر کند.
✔ به عنوان مثال، فردی که سال‌ها دچار انفجارهای عصبی ناشی از PMS بوده، ممکن است بعد از مدتی دیگر این علائم را نداشته باشد، اما به‌جای آن، قبل از قاعدگی دچار گرفتگی شکمی و افزایش وزن شود.

عوارض سندرم پیش از قاعدگی (PMS)

🔹 برخی افراد علائم شدیدی از PMS را تجربه می‌کنند که می‌تواند بر روابط شخصی، کار و سلامت کلی آن‌ها تأثیر بگذارد.
⚠ عوارض جدی PMS شامل موارد زیر است:
✔ مشکلات در زندگی زناشویی یا روابط عاطفی
✔ دشواری در تربیت و نگهداری از فرزندان
✔ کاهش عملکرد در محیط کار یا تحصیل
✔ از دست دادن علاقه به معاشرت با دیگران
✔ افکار خودکشی
🔹 اگر همراه با PMS، علائم افسردگی را تجربه می‌کنید، ممکن است دچار نوعی شدیدتر از PMS به نام "اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی" (PMDD) باشید.

علت PMS چیست؟

🔹 علائم PMS ناشی از تغییرات هورمونی است که در طول چرخه قاعدگی رخ می‌دهند.
🔹 دو هورمون اصلی که در طول چرخه قاعدگی نوسان دارند، استروژن و پروژسترون هستند.
✔ قبل از قاعدگی، سطح استروژن کاهش می‌یابد و سطح پروژسترون افزایش می‌یابد.
💡 علاوه بر تغییرات هورمونی، تغییرات فیزیولوژیکی دیگری نیز در بدن رخ می‌دهد، از جمله:
✔ تغییرات متابولیکی
✔ تغییرات در انتقال‌دهنده‌های عصبی (نوروترنسمیترها)
✔ تغییرات عروقی (مربوط به رگ‌های خونی)
🔹 دو انتقال‌دهنده عصبی که بیشترین ارتباط را با PMS دارند عبارتند از:
✔ سروتونین: که بر خلق‌وخو تأثیر دارد.
✔ گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA): که به استراحت و آرامش کمک می‌کند.
🔹 تمام این تغییرات فیزیولوژیکی و الگوهای هورمونی در بروز علائم PMS نقش دارند.
نقش تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی در علائم PMS
🔸 نوسانات هورمونی باعث درد و تورم سینه‌ها می‌شود.
🔸 تغییرات هورمونی انقباضات رحمی را تحریک کرده و باعث گرفتگی شکم و رحم می‌شود.
🔸 تغییرات متابولیکی بر اشتها، وزن، تورم و سطح انرژی تأثیر می‌گذارد.
🔸 تغییرات در انتقال‌دهنده‌های عصبی می‌تواند خلق‌وخو، خواب، مشکلات گوارشی و حتی میگرن را تحت تأثیر قرار دهد.
🔸 تغییرات عروقی ممکن است باعث میگرن شده و منجر به تورم دست‌ها و پاها شود.
🔹 متخصصان معتقدند که تغییرات در استروژن و پروژسترون باعث ایجاد سایر تغییرات فیزیولوژیکی مرتبط با PMS می‌شود.
💡 اگرچه الگوهای قاعدگی در اکثر افراد مشابه هستند، اما تفاوت‌های جزئی در این فرآیند باعث می‌شود که همه افراد علائم یکسانی از PMS را تجربه نکنند.

چگونه PMS تشخیص داده می‌شود؟

🔹 برای تشخیص PMS از ابزارهای غربالگری مختلفی استفاده می‌شود.
✔ معمولاً پزشکان از بررسی سوابق پزشکی یا پرسش‌نامه‌های تشخیصی استفاده می‌کنند.
✔ هیچ آزمایش خونی یا تست تشخیصی خاصی برای تأیید PMS وجود ندارد.
چگونه بفهمیم که به PMS مبتلا هستیم؟
💡 شما احتمالاً به PMS مبتلا هستید اگر علائمی را تجربه می‌کنید که:
✔ در پنج روز قبل از شروع قاعدگی، به مدت حداقل سه دوره متوالی رخ می‌دهند.
✔ حداکثر چهار روز پس از شروع قاعدگی از بین می‌روند.
✔ برخی از فعالیت‌های عادی روزمره شما را مختل می‌کنند.
✔ به داروها (از جمله هورمون‌درمانی)، الکل یا مواد مخدر ارتباطی ندارند.
🔹 ثبت علائم در یک تقویم می‌تواند به شما در بررسی زمان‌بندی و شدت علائم کمک کند.

چگونه یک تقویم قاعدگی تهیه کنیم؟

💡 ساده‌ترین راه برای تشخیص PMS، ثبت علائم به مدت دو تا سه ماه در یک تقویم قاعدگی است.
🔹 مراحل ثبت در تقویم قاعدگی:
✔ روز اول شروع خونریزی را به‌عنوان "روز ۱" علامت‌گذاری کنید.
✔ هر روز علائمی که تجربه می‌کنید را یادداشت کنید و شدت هر علامت را از ۱ تا ۱۰ امتیاز دهید.
✔ این کار را به مدت دو تا سه ماه انجام دهید.
📌 توجه: علائم واقعی PMS از "روز ۱۳ چرخه قاعدگی" به بعد شروع می‌شوند.

🔹 اگر علائمی را قبل از این زمان تجربه می‌کنید، ممکن است علت دیگری داشته باشد، اما همچنان باید آن‌ها را در تقویم خود ثبت کنید.

اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD)

🔹 PMDD یک نوع شدیدتر از PMS است که بین ۳ تا ۸ درصد از افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
🔹 طبق "راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی" (DSM-5)، برای تشخیص PMDD، فرد باید حداقل ۵ مورد از علائم زیر را در مرحله پیش از قاعدگی تجربه کند و این علائم در سایر زمان‌های چرخه قاعدگی وجود نداشته باشند:
✔ احساس غم، ناامیدی یا افکار خودکشی
✔ استرس، تنش یا اضطراب شدید
✔ حملات پانیک (وحشت‌زدگی ناگهانی)
✔ نوسانات خلقی نامناسب و گریه‌های غیرقابل‌کنترل
✔ تحریک‌پذیری مداوم یا عصبانیت که بر اطرافیان تأثیر می‌گذارد.
✔ از دست دادن علاقه به فعالیت‌های روزمره و روابط اجتماعی
✔ ناتوانی در تمرکز و کاهش قدرت توجه
✔ بی‌حالی و احساس خستگی شدید
✔ پرخوری یا مصرف غیرعادی غذا (Binge Eating)

تشخیص افتراقی (تفاوت PMS با سایر بیماری‌ها)

🔹 اگر علائم شدید جسمی دارید یا دچار خونریزی‌های نامنظم قاعدگی هستید، ممکن است نیاز به ارزیابی پزشکی برای بررسی مشکلات هورمونی یا رحمی داشته باشید.
🔹 این ارزیابی می‌تواند شامل:
✔ آزمایش‌های خون برای بررسی سطح هورمون‌ها
✔ تصویربرداری از رحم یا تخمدان‌ها
🔹 اگر علائم شما الگوی چرخه‌ای مشخصی ندارد، ممکن است پزشک شما احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند:
✔ افسردگی یا اضطراب
✔ بیماری‌های گوارشی
✔ بیماری‌های تیروئیدی
💡 گاهی علائم PMS و بارداری شباهت‌هایی دارند، بنابراین تشخیص دقیق ضروری است.

درمان PMS

🔹 روش‌های مختلفی برای مدیریت PMS وجود دارد.
✔ برخی از افراد از مکمل‌ها یا داروهای بدون نسخه (OTC) استفاده می‌کنند.
✔ برخی دیگر ممکن است به داروهای تجویزی نیاز داشته باشند.
✔ تغییر سبک زندگی نیز می‌تواند مؤثر باشد.
🔹 نیاز به درمان بستگی به شدت علائم و تأثیر آن‌ها بر زندگی شما دارد.
✔ بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین گزینه درمانی را پیدا کنید.

گزینه‌های درمانی برای PMS

🔹 داروهای مسکن بدون نسخه (OTC):
✔ اگر دچار گرفتگی‌های شکمی، سردرد یا حساسیت سینه هستید، ممکن است از داروهایی مانند ایبوپروفن (Advil) یا استامینوفن (Tylenol) بهره ببرید.
🔹 مکمل‌های غذایی:
✔ برخی افراد دچار کمبود ویتامین C، منیزیم یا ویتامین B12 هستند.
✔ تغییرات اشتها ممکن است باعث کمبودهای تغذیه‌ای شود و مصرف مکمل‌ها می‌تواند هم علائم PMS و هم علائم کمبود تغذیه‌ای را بهبود ببخشد.
🔹 داروهای تجویزی:
✔ اگر گرفتگی‌های شدید، میگرن یا افسردگی دارید، پزشک ممکن است داروهای خاصی برای کاهش علائم شما تجویز کند.
🔹 هورمون‌درمانی:
✔ برای برخی افراد، مصرف داروهای ضدبارداری خوراکی، جایگزینی استروژن یا کرم پروژسترون می‌تواند به کاهش علائم PMS کمک کند.
✔ با این حال، توجه داشته باشید که هورمون‌درمانی می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد و برای افرادی که در معرض خطر سرطان پستان، تخمدان یا رحم هستند، توصیه نمی‌شود.
🔹 طب سوزنی یا فشاردرمانی:
✔ تحقیقات نشان داده‌اند که این روش‌های درمانی ممکن است برخی از علائم PMS را در برخی افراد کاهش دهند.
⚠ به خاطر داشته باشید که مصرف قرص‌های ضدبارداری ممکن است علائم PMS را تغییر دهد، و اگر علائم شما تغییر کرد، ممکن است نیاز به تنظیم مجدد روش درمانی داشته باشید.

تغییرات سبک زندگی برای مدیریت PMS

✔ کمک‌های غیر دارویی نیز می‌توانند در کاهش علائم مؤثر باشند.
✔ برای تسکین گرفتگی‌های خفیف، می‌توان از کیسه یخ بر روی شکم استفاده کرد.
✔ اگر دچار نوسانات خلقی خفیف هستید، صحبت با یک مشاور یا دوست مورد اعتماد می‌تواند کمک‌کننده باشد.
✔ فعالیت‌هایی مانند ورزش کردن، نوشتن در دفتر خاطرات یا حتی آگاهی از اینکه نوسانات خلقی ناشی از تغییرات هورمونی هستند، می‌توانند از بروز واکنش‌های شدید جلوگیری کنند.

یادداشتی از منوباز

🔹 سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مجموعه‌ای از علائم است که قبل از شروع قاعدگی رخ می‌دهد.
🔹 علائم PMS در هر فرد متفاوت است و ممکن است با گذر زمان تغییر کند.
🔹 تغییرات هورمونی در بدن، عامل اصلی بروز PMS است.
🔹 چندین روش درمانی برای کاهش علائم PMS وجود دارد، از جمله داروهای بدون نسخه، مکمل‌ها، هورمون‌درمانی و تغییرات سبک زندگی.
🔹 اگر به PMS مبتلا هستید، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید تا بهترین روش درمانی برای شما تعیین شود.